از بهترین دکتر زنان و زایمان در رشت
رشت، حاجی‌آباد
بن‌بست رز
تلفن
۰۱۳-۳۳۲۳۵۰۱۸
همه روزه به‌جز دوشنبه و پنجشنبه
ساعت ۱۷ تا ۲۰

دسته بندی ها: مقالات

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

راه های تقویت تخمک در سن بالا

 از جمله مهمترین عوامل موثر در باروری سالم، سلامت تخمک می باشد؛ چراکه سلامت تخمک بر لقاح و سلامت جنین در دوره حاملگی اثرگذار است. برخی از زنان به علت تخمک ضعیف قادر به بارداری طبیعی نیستند و از روش های درمان ناباروری نظیر روش ivf استفاده می کنند.

کیفیت تخمک به عوامل مختلفی مانند سن، عوامل محیطی، وجود هورمون در غذاهای روزانه، سبک زندگی و استرس بستگی دارد. مصرف برخی مواد غذایی و تغییر روش زندگی، می تواند در تقویت تخمک ضعیف و فولیکول ها در سن بالا مؤثر باشد. البته این رژیم غذایی باید در یک دوره ۹۰ روزه قبل از تخمک گذاری رعایت شود؛ چراکه در این بازه تخمدان در حال آماده شدن برای انجام پروسه تخمک گذاری می باشد.

سلامت جنسی و جسمی با بهبود کیفیت تخمک ها

با توجه به اینکه بهبود کیفیت تخمک ها علاوه بر سلامت جنسی، همچنین بر بارداری فرد تاثیر گذار است، بر روی سلامت جسمی زنان نیز اثرات مثبتی دارد. همانطور که اشاره شد برای تقویت تخمک ضعیف حدود سه ماه زمان لازم است که به تبع آن تغذیه و سبک زندگی بر روی آن اثر دارد. در واقع ابتدا باید در رژیم غذایی فرد تغییراتی ایجاد شود. در نظر داشته باشید که حتی بهبود کیفیت تخمک ها بر روی زیبایی ظاهری بانوان نیز موثر است. پیش از بارداری با آزمایشاتی که زیر نظر پزشک انجام می شود، از کیفیت تخمک اطمینان حاصل می کنند. تخمک های ضعیف و ناقص همانطور که گفته شد موجب مشکلاتی در باروری می شوند. درست است که امروزه روش های بسیاری برای باروری فرد مانند اهدای تخمک و یا IVF وجود دارد اما با رعایت برخی موارد می توان به روش طبیعی باردار شد.

▪️راهکارهای تقویت تخمک در سن بالا و یا تقویت تخمک بی کیفیت

🔹باروری زیر ۳۵ سالگی و سبک زندگی سالم

ابتدا در نظر داشته باشید که بارداری در زیر سن ۳۵ سالگی توصیه می شود. در واقع روی آوردن به سبک زندگی سالم یکی از روش های تقویت تخمک ضعیف است که می تواند در سنین بالا نیز اتفاق افتد. هنگام دوره تخمک گذاری ممکن است شرایطی بر روی آن اثرگذار باشند. در واقع با افزایش سن اثرات منفی بر روی پروسه تخمک گذاری افزایش پیدا می کند. در این حالت احتمالات منفی نیز افزایش می یابند. برای مثال با افزایش سن، تخمک های غیر طبیعی و ناقص بیشتر می شوند. شاید فکر کنید برای این موضوع راهکاری وجود دارد یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که کنترل وزن یکی از روش های جلوگیری از رشد تخمک های غیر طبیعی و یا بی کیفیت است. باید گفت کاهش شدید وزن و همچنین افزایش وزن بر روی کیفیت تخمک اثرات منفی دارد.

🔹ورزش کردن به منظور تقویت تخمک ها

یکی دیگر از روش های تقویت تخمک در سن بالا ورزش کردن است. ورزش کردن علاوه بر اینکه تاثیرات مثبتی بر روی سلامت جسمی فرد دارد، می تواند در افزایش سلامت جنسی و باروری نیز تاثیر گذار باشد. با توجه به شرایطی که دارید می توانید در طول روز و یا هفته برای چندین مرتبه ورزش هایی مانند پیلاتس، یوگا، پیاده روی، نرمش های قدرتی و … را انجام دهید. ورزش کردن علاوه بر تاثیراتی که بر روی آزادسازی تخمک ها دارد می تواند بر روی کیفیت تخمک گذاری نیز موثر باشد. با ورزش کردن به صورت منظم و مستمر، بارداری در سنین بالا نیز امکان پذیر است.

🔹استرس نداشته باشید

از دیگر روش های تقویت تخمک در سن بالا و البته تخمک های ضعیف و بی کیفیت، دور بودن از استرس و اضطراب است. این مورد علاوه بر اینکه تاثیرات بسیار منفی بر روی سلامت روح و روان فرد دارد، تاثیر مستقیمی در کاهش باروری نیز دارد. فراموش نکنید که استرس و نگرانی باعث می شود تنظیم و تعادل سیستم های مختلف بدن با اختلال مواجه گردد. اضطراب باعث ضعف اعصاب می شود و همین موضوع منجر به ترشح هورمون های پرولاکتین و یا کورتیزول می شود. این هورمون ها باعث می شوند که تخمک گذاری به صورت نامنظم اتفاق افتد. پیش از بارداری فرد باید از شرایط و محیط استرس زا دوری کند. اما زمانی که شرایط استرس زایی را تجربه می کنید، می توانید از طریق روش هایی آن را کاهش دهید تا به آرامش برسید. پس از یک شرایط استرس زا کتاب بخوانید، استراحت کنید، دوش آب گرم بگیرید، به طبیعت بروید و … تا تعادل در ذهن شما برقرار شود. 

🔹از نوشیدنی های الکلی و سیگار دوری کنید

از سیگار، نوشیدنی های کافئینی و الکلی دوری کنید. این موارد علاوه بر اینکه تاثیرات منفی بر روی سلامت جسمانی دارند، بر روی باروری تاثیرات منفی بسیار زیادی دارند. در واقع استفاده از الکل، احتمال بارداری فرد را کاهش می دهد و به تخمک ها آسیب جدی وارد می کند. از طرفی سیگار به دلیل اینکه دارای یک ماده سمی به نام نیکوتین است، باعث سمی شدن تخمک ها می شود و می تواند باروری فرد را به کلی دچار اختلال کند. طبق تحقیقاتی که انجام شده است، پزشکان توصیه می کنند که خانم های باردار و یا افرادی که قصد بارداری دارند از مصرف کافئین پرهیز کنند. البته تاثیرات منفی کافئین به صورت صد درصدی نیست اما توصیه متخصصین این حوزه عدم استفاده از کافئین در این دوران است. در نظر داشته باشید که تمامی موارد هم باید پیش از بارداری و هم در حین بارداری رعایت شوند. 

🔹تقویت تخمک به کمک مکمل ها

استفاده از مکمل ها پیش از دوران بارداری را می توان از روش های مهم و اساسی برای تقویت تخمک در سن بالا و البته تخمک های ضعیف و بی کیفیت دانست. مکمل ها می توانند عملکرد تخمک ها را بهبود ببخشند و بر روی باروری موثر باشند. در نظر داشته باشید که مکمل های این دوران باید تحت نظر پزشک استفاده شوند. از جمله این مکمل ها که در حالت کلی برای بسیار از افراد توصیه می شوند می توان به آنتی اکسیدان، فولیک اسید و قرص های آهن، مکمل های ویتامین های A و E اشاره کرد. با انجام آزمایش ها پیش از بارداری و حتی در حین بارداری، پزشک متخصص مکمل های مورد نیاز را برای فرد تجویز می کند. البته استفاده از قرص هایی مانند آهن برای تمامی زنان و دختران توصیه می شود مگر اینکه منع پزشکی وجود داشته باشد. DNA تخمک ها با استفاده از مکمل ها افزایش پیدا می کند. 

🔹تغذیه مهمترین فاکتور تقویت تخمک

با وجود تمام مواردی که در پاراگراف های قبلی ذکر شد، روش های تقویت تخمک در سن بالا و افزایش کیفیت آن رابطه مستقیمی با تغذیه فرد دارد. غذا های ناسالم باروری را کاهش می دهند و باعث ضعیف و بی کیفیت شدن تخمک می شوند. در نتیجه برای تقویت تخمک ضعیف باید رژیم غذایی خود را به خصوص اگر ناسالم است، تغییر دهید. رژیم های غذایی سالم و متعادل باید دارای هرم غذایی مناسب و مفید و سالم باشند که بتوانند سلامت فرد را تضمین کنند. در این رابطه استفاده از میوه و سبزیجات، غلات مانند عدس، لوبیا، ماش و …، گوشت گوساله و گوسفندی بدون چربی، گوشت ماهی و مرغ، لبنیات پر چرب، مغزی جات و آجیل و … می تواند برای بدن فرد مفید باشد. این موارد در تقویت تخمک در سن بالا بسیار موثر هستند. در واقع تغذیه مناسب و کامل می تواند موجب تقویت تخمک ضعیف شود. 

🔹از آنتی اکسیدان استفاده کنید

علاوه بر لیست غذایی که در پاراگراف قبلی برای تقویت تخمک ذکر شد، استفاده از مواد غذایی سالم و ارگانیک نیز می تواند موثر باشد. استفاده از مواد غذایی ارگانیک می توانند کیفیت تخمک ها را افزایش دهند و بر روی باروری اثر مثبتی داشته باشند. غذا های فرآوری شده و یا مواد غذایی که با دستکاری ژنتیک به بازار مواد غذایی وارد می شوند، برای سلامتی بسیار مضر هستند. در دوران پیش از بارداری و حین آن به هیچ عنوان از این مواد غذایی استفاده نکنید. نمک بیش از اندازه و چربی های ترانس از مواردی هستند که باید از رژیم غذایی شما حذف شوند. از میوه های دارای آنتی اکسیدان بالا استفاده کنید. از مواد غذایی دارای آنتی اکسیدان بالا می توان به اسفناج و همچنین بلوبری اشاره کرد. البته باید اشاره کرد که تغذیه فرد با توجه به شرایط بدنی باید زیر نظر متخصص تنظیم شود. 

🔹مواد غذایی برای تقویت تخمک

شاید با خود فکر کنید که پیش از دوران بارداری استفاده از چه غذا ها و یا مواد غذایی باعث تقویت تخمک ضعیف می شوند؟ از جمله این مواد غذایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کلم بروکلی از جمله سبزیجاتی است که باعث تقویت تخمک ضعیف می شود.

برنج کیفیت تخمک را افزایش می دهد.

سبزیجات برگ دار باعث می شوند که تخمک در سنین بالا هم تقویت شود.

انواع ماهی مانند ماهی سالمون به تقویت تخمک کمک می کند.

تخم کدو تنبل از جمله مواردی است که استفاده آن موجب تقویت تخمک می شود.

از میان ادویه ها، زردچوبه و زنجبیل تخمک را تقویت می کنند.

ژل رویال که کاملا طبیعی و ارگانیک باشد، تاثیر بسیار زیادی بر روی تقویت تخمک و افزایش باروری دارد.

🔹برای تقویت تخمک آب بنوشید

حداقل روزانه ۸ لیوان آب بنوشید. این جمله کلیشه ای را ممکن است بسیار زیاد شنیده باشید. اما در واقع باید گفت نوشیدن این میزان آب در طول شبانه روز تاثیرات مثبتی بر روی جریان خون و همچنین اکسیژن رسانی دارد. اگر بدن فرد با مشکل کم آبی روبرو باشد، به تبع آن کیفیت جریان خون نیز کاهش پیدا می کند. اگر غلظت خون در فرد بالا باشد، افزایش اکسیژن رسانی در بدن فرد یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر است. اما افزایش اکسیژن رسانی به چه صورت امکان پذیر است؟ به صورت مستمر و مداوم ورزش کنید. پیاده روی نیز می تواند بر روی افزایش جریان اکسیژن رسانی موثر باشد. نوشیدن آب به میزان زیاد را فراموش نکنید. دویدن نیز می تواند در این امر موثر باشد. از طرفی با نظر یک متخصص ورزشی یوگای باروری و ماساژ های شکمی انجام دهید.

🔹تقویت تخمک با رژیم غذایی مدیترانه ای

همانطور که گفته شد یکی از مهمترین راه های تقویت تخمک در سن بالا و یا افزایش کیفیت تخمک رژیم غذایی مناسب است. این موضوع هم در تقویت تخمک برای بارداری طبیعی و هم برای IVF حائز اهمیت است. امروزه رژیم غذایی مدیترانه ای یک روش متداول برای افزایش کیفیت تخمک ضعیف و تقویت آن است. از طرفی این رژیم غذایی بر روی موفقیت IVF نیز اثرات مثبتی دارد. رژیم مدیترانه ای به صورت زیر است:

🔺سبزیجاتی با برگ سبز را به میزان فراوان استفاده کنید.

🔺دانه های کامل غلات یا حبوبات زیاد استفاده شود.

🔺گوشت را بدون چربی مصرف کنید.

🔺مصرف گوشت ماهی و میگو را در اولویت قرار دهید.

🔺گوشت قرمز را به میزان کم استفاده کنید.

🔺لبنیات طبیعی مانند شیر، پنیر، کشک و … تهیه کنید.

🔺مصرف میوه را در طول این رژیم غذایی فراموش نکنید.

🔺زیتون و روغن زیتون را به میزان فراوان استفاده کنید.

🔺از قند و نمک زیاد پرهیز نمایید.

سن تا چه میزان بر روی باروری مناسب است؟

تمامی این موارد در رژیم غذایی مدیترانه ای اگر رعایت شوند، می توانند در باروری بسیار تاثیرگذار باشند. در نظر داشته باشید که افزایش سن تنها عامل تضعیف و بی کیفیت بودن تخمک و باروری آن ها نیست. طبق تحقیقات اخیر حتی ممکن است زنان در سنین پایین نیز به این مشکلات دچار شوند. این موضوع تا حد زیادی مربوط به تغییر سبک زندگی است. سبک زندگی ناسالم و پر از استرس و دغدغه می تواند در این موضوع دخیل باشد.

مصرف غذا های فست فودی به جای تغذیه سالم توانسته است چرخه باروری زنان را با اختلال مواجه کند. اما چرا داشتن تخمک سالم تا این حد حائز اهمیت است؟ مگر سن بر روی سلامت تخمک تاثیرگذار نیست؟ در گذشته باور بر این بود که با افزایش سن باروری به حداقل می رسد و فرد نمی تواند باردار شود. اما باید گفت که با وجود تخمک سالم امکان بارداری در سنین بالا نیز وجود دارد اما باید تحت مراقبت پزشک انجام شود.

با توجه به اینکه سلول های تخمک بازسازی می شوند، عوامل و فاکتور های دیگری که در مورد آن ها توضیحاتی دادیم، بر روی باروری موثر هستند. در نظر داشته باشید که سن تاثیر بسیار زیادی بر روی باروری دارد اما عوامل دیگر نیز بسیار موثر می باشند. لانه گزینی در سنین بالا کاهش پیدا می کند، اما با سبک زندگی صحیح و سالم می توانید به سلامت تخمدان ها کمک کنید. همانطور که اشاره شد برای بازسازی تخمک ها حدود سه ماه زمان لازم است. در سیکل ۹۰ روزه آزادسازی تخمک باید نکات و فاکتور ها را رعایت کنید تا تخمک ها به آماده سازی و باروری برسند.

🔹چرخه تخمک گذاری

چرخه تخمک گذاری برای بارداری به صورت زیر است:

در ابتدای سیکل قاعدگی کیست کوچکی که با نام فولیکول شناخته می شود، در تخمدان رشد خود را آغاز می کند. پس از این مرحله یک بافت در اطراف فولیکول ها، باعث ترشح هورمون استروژن می شود. پس از اینکه استروژن ترشح شد، موکوس تولید می شود. موکوس باعث می شود که اسپرم به راحتی در لوله های رحمی حرکت کند. از طرفی استروژن باعث می شود که بافت دیواره رحم رشد کند و رحم برای لقاح تخمک و اسپرم آماده شود. تمامی این موارد در اوایل سیکل قاعدگی اتفاق می افتد.

در اواسط سیکل قاعدگی، تحریک هورمون LH توسط غده هیپوفیز اتفاق می افتد که این هورمون باعث آزادسازی تخمک از فولیکول می شود. از طرفی هورمون LH هورمون پروژسترون را تحریک می کند. تحریک هورمون پروژسترون توسط هورمون LH تا پایان دوره پریودی ادامه دارد. در این مدت اگر بارداری اتفاق افتد، هورمون پروژسترون به رشد خود ادامه خواهد داد. در نتیجه سلول حاصل از لقاح تخمک و اسپرم باعث ترشح هورمون HCG می شوند. HCG همان هورمون بارداری است که پس از تست بارداری میزان آن باید به حد معین برسد که نشان دهنده بارداری در فرد است.

هورمون LH در این مدت زمانی، ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون را ادامه می دهد. در این فاصله اگر لقاح صورت نگیرد و یا لقاح منجر به بارداری نشود ترشح هورمون پروژسترون کاهش پیدا می کند. در نتیجه دیواره رحم تخریب می شود و خونریزی قاعدگی شروع می شود. این موضوع نشان دهنده عدم بارداری در فرد است.

روش های تقویت تخمک در سنین بالا، یا تقویت تخمک بی کیفیت و ضعیف با دستور العمل های که ذکر شد امکان پذیر است. توصیه این است که زیر نظر پزشک متخصص زنان و زایمان و نازایی این روند را طی کنید تا موفقیت در بارداری سریع تر حاصل شود.

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

درمان ناباروری به روش IVF یا لقاح خارج از رحم

ناباروری دیگر مانند گذشته مشکل لاینحل نیست، امروزه این مشکل برای اکثر افراد قابل درمان است و می توان برای آن راه حل های مختلف پیشنهاد داد. یکی از این درمان ها لقاح خارجی رحم است که با معرفی آن امید بارداری را به زوج های جوان می توان هدیه داد.

لقاح خارج رحمی از جمله روش های درمان ناباروری است. این روش که با نام علمی IVF معروف است به این صورت انجام می شود که تخمک از بدن مادر جدا شده و با اسپرم پدر در آزمایشکاه ادغام می گردد. این روش به خاطر لقاح خارج از رحم مادر با این نام شناخته می شود. آنگاه بعد از بارور شدن تخمک در آزمایشگاه این جنین را به رحم مادر باز می گردانند .

معمولا بعد از گذشت یک سال از اقدام به بارداری در صورت نتیجه نگرفتن باید به پزشک مراجعه کنید. ناباروری جزو مشکلاتی محسوب می شود که پیگیری زود هنگام در درمان آن نقش به سزایی دارد. از جمله عواملی که در روند درمان می توانند بسیار تاثیر گذار باشد، شامل افزایش سن، شرایط جسمانی و وجود بیماری و … می باشد.

لقاح خارجی از مراحل درمان ناباروری است که عموما در گزینه های آخر قرار می گیرد ولی در ابتدا روش های دارو درمانی و یا لقاح مصنوعی در اولویت قرار داده می شود.

لقاح خارج از رحم یا IVF یک روش درمان کمک باروری است که در آن اسپرم و تخمک‌ها در آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شوند. سپس رویان یا رویان‌های حاصل از این روش را به درون رحم منتقل می‌کنند.

روش آی وی اف از پرکاربردترین روش‌های درمان ناباروری است.

موارد تجویز درمان به روش آی وی اف:

در صورت وجود مشکلاتی در زنان مانند مشکل تخمک‌گذاری، پایین بودن کیفیت تخمک، انسداد لوله‌های رحم و آندومتریوز معمولاً روش آی وی اف می‌تواند شانس بارداری موفق را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. همچنین در مواردی که مشکل تعداد و تحرک کم اسپرم مرد وجود دارد یا در صورت استفاده از تخمک اهدایی، آی وی اف روشی مناسب برای کمک به باردار شدن است.

اگر پزشک با انجام آزمایش‌های بررسی ناباروری، قادر به تشخیص مشکل ناباروری نباشد و دلیل ناباروری فرد نامشخص باشد یا سایر روش‌های درمان ناباروی مؤثر نبوده باشد، پزشک معمولاً از روش آی وی اف برای افزایش شانس باروری استفاده می‌کند.

دلیل انجام ای وی اف

۱-لوله های رحمی مسدود یا دچار اسیب دیدگی شده باشد

۲-لوله های رحمی خارج شده باشند

۳-علت ناباروری مردانه باشد مثلا کاهش تعداد اسپرم یا کم تحرکی اسپرم

۴-وجود اختلال تخمک گذاری

۵-مشکلات و ناهنجاری های ژنتیکی

۶-حضور انتی بادی علیه تخمک و اسپرم

۷-ناتوانی اسپرم در نفوذ یا زنده ماندن در موکوز دهانه رحم

۸-ناباروری با علل نا معلوم

مراحل انجام آی وی اف

انجام یک دوره آی وی اف حدود چهار تا شش هفته طول می‌کشد. مراحل انجام آی وی اف معمولاً به ترتیب زیر است:

-تحریک تخمدان

هشت تا ۱۴ روز قبل از شروع عادت ماهانه، داروی گنادوتروپین مصرف می‌کنید که نوعی داروی باروری است و با تحریک تخمدان‌ها باعث تشکیل چندین تخمک بالغ و آمادۀ باروری می‌شود. همچنین ممکن است یک هورمون مصنوعی مثل لوپرولاید یا سترورلیکس برای شما تجویز می‌شود که مانع از آزادسازی پیش از موعد تخمک می‌شود.

حدود پنج روز بعد از عمل تخمک‌گیری، برای عمل انتقال رویان لازم است به بیمارستان بروید. پزشک در این مرحله، با توجه به سن شما، بین یک تا پنج رویان را به وسیلۀ یک لولۀ باریک یا همان کاتتر از دهانۀ رحم به داخل رحم منتقل می‌کند. ممکن است در این حالت دچار گرفتگی ماهیچه‌ها شوید، اما نیازی به بی‌حسی نخواهید داشت. بعد از انتقال رویان لازم است مدتی استراحت کنید و می‌توانید بعد از چند ساعت به منزل بروید.

در صورت موفقیت‌آمیز بودن مراحل فوق، رویان در دیوارۀ رحم لانه‌گزینی می‌کند و با رشد آن، جنین تشکیل می‌شود. به خاطر داشته باشید که در صورت کاشت بیش از یک رویان، احتمال باردار شدن بیشتر می‌شود، اما احتمال بارداری چندقلو نیز افزایش می‌یابد. دو هفته پس از کاشت رویان‌ها در رحم، می‌توانید با استفاده از تست بارداری خانگی یا آزمایش خون از باردار بودن خود مطمئن شوید.

مراقبت‌های بعد از آی وی اف

بین یک تا دو ساعت بعد از عمل تخمک‌گیری یا پانکچر، زن می‌تواند از بیمارستان مرخص شود. پزشک ممکن است دارو‌هایی خوراکی، تزریقی یا شیاف داخل واژن را برای آمادگی رحم برای لانه‌گزینی جنین یا پیشگیری از عفونت تجویز کند که فرد باید داروها را مطابق دستور پزشک مصرف کند. همچنین توصیه می‌شود در صورت مشاهدۀ هر یک از علائم زیر بعد از عمل تخمک‌گیری، پزشک خود را در جریان بگذارید:

-تب بالای ۳۸ درجه

-خونریزی شدید واژن

-درد یا مشکل هنگام دفع ادرار

-تورم یا درد شدید شکم

حدود پنج روز بعد از عمل تخمک‌گیری، ممکن است عمل انتقال جنین انجام شود. حدود دو هفته بعد از عمل انتقال برای بررسی موفقیت بارداری، لازم است یک آزمایش خون انجام شود. بعد از عمل انتقال جنین بهتر است فرد فعالیت شدید نداشته باشد، با این‌حال بسیاری از پزشکان معتقد هستند که فعالیت روزانۀ عادی بعد از یک روز استراحت می‌تواند به گردش خون مادر کمک کند و نیازی به استراحت مطلق نیست.

 پزشکان برای افزایش شانس موفقیت عمل آی وی اف بعد از انتقال، رعایت موارد زیر را توصیه می‌کنند:

-۲۴ ساعت استراحت در تخت

-شروع فعالیت روزانۀ عادی بعد از ۲۴ ساعت

-پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین‌تر از یک کیلو

-نداشتن فعالیت شدید مثل دویدن و ورزش

-نداشتن رابطۀ جنسی تا زمان تشخیص پزشک

-احتمال موفقیت آی وی اف:

نتیجه آی وی اف هر زوجی با زوج دیگر، با توجه به علت ناباروری زوج‌ها و سن آنها متفاوت است. زنان جوان‌تر به دلیل داشتن تخمک‌های سالم‌تر، احتمال بارداری بیشتری دارند. حدود ۴۰ درصد موارد انجام روش آی وی اف در زنان کمتر از ۳۴ سال، منجر به تولد نوزاد یا نوزادان سالم شده است.

با افزایش سن میزان موفقیت کاهش پیدا می‌کند. با پیشرفت علم پزشکی، پیشرفت‌هایی در زمینۀ عمل آی وی اف به وجود آمده است که شانس موفقیت آن را افزایش می‌دهد.

معایب روش آی وی اف

اگرچه روش آی وی اف برای درمان ناباوری گزینۀ مناسبی به نظر می‌رسد، اما مشکل‌ها و معایبی را نیز به همراه دارد. این مشکل‌ها هرچند خیلی متداول نیست، اما لازم است در صورت انتخاب این روش به عنوان درمان، در مورد مشکلاتی احتمالی آن نیز آگاه باشید. در زیر برخی از معایب این روش درمانی آمده است:

-گران‌قیمت و زمان‌بر بودن:

بارور کردن تخمک‌ها بیرون از بدن نیازمند اقدامات آزمایشگاهی و داروهای گران‌قیمت است. تحت نظر گرفتن نحوۀ پاسخگویی بدن به داروها نیز زمان‌بر است و نیاز به انجام آزمایش خون و سونوگرافی بیشتری دارد.

احتمال چندقلوزایی: در صورت انتقال بیش از یک رویان به رحم، احتمال بارداری دو یا چندقلو وجود خواهد داشت. با این وجود که بسیاری از زوج‌ها این موضوع را یک موهبت می‌دانند اما چندقلو باردار بودن، زنان را در ردیف بارداری‌های پرخطر قرار می‌دهد. برخی از پزشکان می‌توانند با استفاده از روشی، تعداد مشخصی از رویان‌هایی که به شکلی موفق کاشت شده‌اند را انتخاب و نگه ‌دارند. این کار ممکن است عواقبی داشته باشد، اما احتمال بارداری چندقلویی را کاهش دهد.

-احتمال بارداری خارج از رحم:

 زنانی که مشکل ناباروری دارند بیشتر در خطر بارداری خارج از رحم هستند. علاوه بر آن تمامی ‌روش‌های درمانی کمک‌باروری از جمله آی وی اف، خطر حاملگی خارج رحم را افزایش می‌دهد.

-خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان‌ها (ohss):

 سندرم تحریک بیش از حد تخمدان‌ها (ohss) وقتی اتفاق می‌افتد که بدن فرد بیش از حد به داروهای ناباروری پاسخ می‌دهد و تخمک‌های بسیار زیادی تولید می‌کند. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد زنانی که گنادوتروپین مصرف می‌کنند، به نوع خفیف این سندرم دچار می‌شوند که علائم آن شامل افزایش وزن و احساس سیری و نفخ است.

برخی زنان همچنین به تنگی نفس، سرگیجه، درد در ناحیۀ لگن، حالت تهوع و استفراغ دچار می‌شوند. این مشکل معمولاً با تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشک و استراحت مطلق برطرف می‌شود.

در موارد نادر، این سندرم می‌تواند بسیار خطرناک باشد و ممکن است برای تحت نظر قرار گرفتن، مراقبت‌های ویژه و درمان، نیاز به بستری شدن باشد.

-امکان ناتمام ماندن آی وی اف:

 در برخی از موارد، درمان آی وی اف ممکن است پیش از مرحلۀ استخراج تخمک‌ها متوقف شود. تولید نشدن فولیکول کافی برای ادامۀ فرایند درمان یا احتمال بروز سندرم تحریک بیش از حد تخمدان از دلایلی است که باعث می‌شود یک فرایند آی وی اف، نیمه‌تمام متوقف شود.

این پیشرفت‌ها منجر به آن شده است که شانس باروری در انتقال رویان منجمد و تازه برابر شود. با تکنیک‌های جدیدی مانند خراش آندومتر یا هچینگ رویان و همچنین با پیشرفت‌هایی که در زمینۀ تشخیص پیش از لانه‌گزینی حاصل شده، شانس موفقیت روش آی وی اف نیز بیشتر شده است.

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

نازایی چیست؟

لازمه ی رخ دادن بارداری داشتن رابطه جنسی منظم و حفاظت نشده است. اگر این شکل از رابطه بعد از یک سال به بارداری نینجامد می توان نتیجه گرفت یکی از زوج ها به نازای مبتلا است. به طور کلی روند بارداری از یک سیر طبیعی و ثابتی پیروی می کند که در زیر به آن پرداخته شده است:

بدن زن باید به صورت منظم تخمک گذاری کند. در بسیاری از مواقع بروز برخی از مشکلات مانع از تخمک گذاری می شود. همچنین لازم است کیفیت تخمک ها بسیار بالا باشد تا قابلیت باروری داشته باشند.

تخمک برای بارور شدن باید از لوله های رحمی به سمت رحم حرکت کند. گاهی اوقات ممکن است لوله های رحمی به واسطه مشکلاتی که در آنها ایجاد شده است مانع از انتقال تخمک از تخمدان به رحم شود. بنابراین بروز مشکلات در لوله های رحمی موجب می شود که تخمکی برای لقاح وجود نداشته باشد. 

مرحله بعدی مربوط به بارور شدن تخمک است. در واقع وقتی تخمک به رحم می رسد در مسیر اسپرم قرار می گیرد. اگر اسپرم ها از نظر تعداد و کیفیت در حد ایده آلی باشند تخمک بارور می شود. در برخی از مواقع تعداد اسپرم ها و کیفیت آنها در حدی نیست که بارداری رخ دهد. همچنین برخی از بیماری ها منجر به فقدان اسپرم در منی می شود. بنابراین لازم است در صورت بروز ناباروی، سلامت اندام های جنسی مردان نیز مورد بررسی قرار گیرد.

بعد از لقاح اسپرم با تخمک نوبت به لانه گزینی تخمک بارور شده می رسد. برخی از بیماری های رحمی مانع از لانه گزینی تخمک می شود به همین دلیل علی رغم بارور شدن تخمک بارداری رخ نمی دهد. 

با توجه به مراحل ذکر شده می توان نتیجه گرفت بروز کوچکترین مشکلی در هر کدام از این مراحل می تواند با نازایی همراه باشد. به همین دلیل لازم است که سلامت اندام های جنسی زن و مرد به صورت کامل توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

چه عواملی باعث نازایی می شود؟

آمارهای منتشر شده گویای این امر است که بیش از ۱۵ درصد از زوج های جوان مشکل ناباروری و یا نازایی دارند. در واقع ناباروی را می توان یکی از بیماری های شایع در بین زوج های جوان دانست. عوامل بسیار زیادی می تواند با ناباروری همراه باشد که بسیاری از زوج ها از آن غافل هستند. با توجه به اینکه داشتن فرزند حق و خواسته بسیاری از زوج ها است این مقاله به بررسی عوامل موثر بر نازایی پرداخته است.

شایع ترین دلایل رخ دادن نازایی در مردان

مشکلات مربوط به اسپرم

اسپرم در بیضه آقایان تولید و بعد از انزال خارج می شود. در واقع اسپرم ها از طریق منی به رحم زن منتقل می شوند. اما در این بین برخی از مشکلات و بیماری ها بر کیفیت و تعداد اسپرم های موجود در مایع منی اثر منفی می گذارد. از جمله مشکلات مربوط به اسپرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • اگر تعداد اسپرم ها کمتر از ۱۵ میلیون باشد باروری رخ نمی دهد.
  • علاوه بر تعداد اسپرم ها، تحرک آنها نیز دارای اهمیت است. اسپرم های کم تحرک قادر به شنا کردن و رسیدن به تخمک نیستند.
  • گاهی اوقات اسپرم ها از نظر ظاهری شکل غیر طبیعی دارند به همین دلیل علیرغم تعداد و تحرک استاندارد، آنها قادر به بارور کردن تخمک نیستند . این امر برای مانع منی غیر طبیعی نیز قابل بسط است.

اما دلیل بروز این مشکلات به بیماری های مختلفی مربوط می شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

  • برخی از بیماری های مربوط به بیضه مانند سرطان، عفونت، جراحی و … می تواند بر تعداد و کیفیت اسپرم ها اثر منفی داشته باشد.
  • بیضه گرم اسپرم های ناسالم و کمی را تولید می کند. گرمی بیضه در اثر عواملی همچون واریکوسل، عروق واریسی در اسکروتوم، لباس تنگ، سونا و … رخ می دهد.
  • اختلالات انزالی یکی دیگر از عواملی است که موجب نازایی آقایان می شود. در واقع در این بیماری منی در مثانه تخلیه می شود.
  • اختلالات هورمونی همچون کمبود تستوسترون بر کیفیت و تعداد اسپرم ها اثر گذار است.

فاکتورهای ژنتیکی

سندرم کلاین فلتر یکی از دلایل نازایی در مردان است. در حالت طبیعی تمام مردان یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند اما افراد مبتلا به این سندرم به جای یک کروموزوم X ، دو عدد دارند. این بیماری موجب رشد غیر عادی بیضه، کاهش تعداد اسپرم و کاهش هورمون تستسترون می شود.

هیپوسپادیاس

علل ناباروری در خانم‌ ها

یکی از بیماری های شایع در آقایان هیپوسپادیاس است. در این بیماری محل باز شدن پیشابراه در زیر آلت تناسلی قرار دارد. این بیماری اگر در دوران نوزادی شناسایی و درمان نشود در بزرگسالی موجب نازایی می شود.

اختلالات تخمک گذاری

عدم تخمک گذاری ماهانه موجب نازایی در زنان می شود. گاهی برخی از بیماری های زنان مانع از تخمک گذاری می شود. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  •     یائسگی زودرس یکی از بیماری های شایع در بین زنان است که در آن روند تخمک گذاری قبل از ۴۰ سالگی متوقف می شود. در بروز این بیماری عامل وراثت نقش مهمی را ایفا می کند.
  •     یکی از شایع ترین بیماری های بین زنان سندرم تخمدان پلی کیستیک است. در این بیماری روند تخمک گذاری با مشکل مواجه می شود. همچنین این سندرم زمینه ساز بیماری هایی همچون دیابت، چاقی مزمن، موهای زائد و … است.
  •     هایپرپرولاکتینمی بر میزان پرولاکتین بدن اثر می گذارد. در واقع این بیماری با بالا بردن سطح پرولاکتین موجب نازایی می شود.
  •     همانگونه که گفته شد کیفیت تخمک ها بر باروی اثر شگرفی دارند. افزایش سن و یا برخی از اختلالات ژنتیکی اثر منفی بر کیفیت  تخمک ها دارند.
  •     ترشح هورمون ها متاثر از عملکرد تیروئید است. گاهی اوقات پرکاری و یا کم کاری تیروئید می تواند موجب نازایی شود زیرا این مشکلات با اختلالات هورمونی همراه است.
  •     سرطان رحم و یا سایر سرطان هایی که نیازمند شیمی درمان است، بدن زن را مستعد نازایی می کند. 

    همانگونه که پیشتر گفته شد لازمه بارداری حرکت صحیح تخمک از تخمدان به داخل رحم است. وجود برخی از بیماری ها در لوله های فالوپ مانع از حرکت درست تخمک می شود. علاوه بر این، انجام عمل های جراحی نیز با آسیب دیدگی و یا کوتاهی لوله های فالوپ همراه است.

    یکی از علت های دیگر نازایی در زنان، فیبروز دیواره عضلانی رحم است. این بیماری مانع از لانه گزینی تخمک بارور شده می شود. البته در بعضی اوقات فیبروز ها لوله فالوپ را مسدود می کنند و مانع حرکت تخمک ها می شوند.

    آندومتریوز سلول هایی هستند که به صورت کاملا طبیعی سطح داخلی رحم را پوشانده اند. اما گاهی اوقات این سلول ها در خارج از رحم و یا در نقاط دیگر بدن رشد می کنند و مانع از بارداری زن می شوند. بنابراین برخی از نازایی ها به سلول های آندومتریوز مرتبط است.

بیماری های ذکر شده تنها بخشی از بیماری های مربوط به بانوان و آقایان است که منجر به نازایی می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سایر بیماری ها بر روی اینجا کلیک شود.

انجام چه کارهایی با نازایی همراه است

همانگونه که گفته شد عوامل بسیار زیادی می تواند منجر به ناباروری زوج ها شود به همین دلیل در اولین قدم لازم است که علت واقعی نازایی توسط پزشک متخصص مشخص شود. اما به طور کلی سبک زندگی و عادت به انجام برخی از کارها می تواند بدن فرد را مستعد ناباروری کند. از جمله این کارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

وزن

یکی از مهمترین عواملی که می تواند با نازایی در زنان و مردان همراه باشد، اضافه وزن است. افزایش وزن بر روی ترشح هورمون های جنسی اثر منفی دارد. این امر بر سلامت جنسی زنان تاثیر بیشتری دارد به طوری که زنان چاق بیشتر از سایر زنان در معرض تخمک پلی کیستیک قرار دارند. در واقع اضافه وزن عملکرد تخمدان زنان را کاهش می دهد. این امر برای لاغری بیش از اندازه نیز قابل بسط است. لاغری در زنان به معنای کاهش مقدار لپتین بدن است.

لپتین وظیفه تنظیم سیری و گرسنگی بدن را بر عهده دارد. همچنین وجود  آن موجب تنظیم چرخه قاعدگی می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت کاهش وزن زیاد نیز اثر منفی بر قدرت باروری زنان دارد. لازم به ذکر است چاقی و لاغری های مکرر نیز می تواند هورمون های بدن را دچار اختلال کند. بنابراین حفظ تناسب اندام یکی از اصولی است که زوج های جوان باید به آن توجه داشته باشند.

سن

با اینکه علم پزشکی پیشرفت بسیاری کرده است و بسیاری از زوج ها فارغ از سن می توانند داشتن فرزند را تجربه کنند اما نمی توان از اثر سن بر نازایی چشم پوشی کرد. افزایش سن به معنای کاهش شانس بارداری است. تعداد و کیفیت اسپرم مردان با افزایش سن کاهش می یابد. همچنین تخمک زنان نیز با بالا رفتن سن افت کیفیت پیدا می کند به طوری که شانس باروری آنها به نصف می رسد.

علاوه بر این افزایش سن، شانس رخ دادن اختلالات ژنتیکی و یا  سقط جنین را افزایش می دهد. لازم به ذکر است در برخی از زنان احتمال رخ دادن یائسگی زودرس نیز وجود دارد. در این بیماری زنان در سنین پایین تر از استاندارد به یائسگی دچار می شوند. بنابراین بهتر است زوج های جوان برای بارداری به افزایش سن خود توجه ویژه ای داشته باشند.

آلاینده های شیمیایی

متاسفانه با صنعتی شدن جهان میزان آلودگی های شیمیایی افزایش پیدا کرده است به همین دلیل تعداد بسیار زیادی از زوج ها در معرض آلودگی های شیمیایی قرار دارند. این ترکیبات شامل طیف وسیعی از آفت کش ها، آلاینده ها و … می شود. در ترکیب بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی نیز از مواد شیمیایی استفاده می شود که استشمام آنها با عوارض جانبی همراه است.

از شایع ترین عارضه قرارگیری در معرض  این آلاینده ها، ناباروی است. متاسفانه بسیاری از زوج ها به این نکته توجه ای نشان نمی دهند و بدون رعایت کردن در معرض این قبیل آلاینده ها قرار می گیرند. به همین دلیل لازم است در جهت پیشگیری از ناباروری حتی المقدور زوج ها در معرض آلاینده های محیطی قرار نگیرند.

مواد شیمیایی خانگی

امروزه شاهد عرضه طیف وسیعی از مواد شوینده شیمیایی هستیم. این قبیل از مواد به بخش ثابتی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. استفاده از موادی همچون اسپری ها، پاک کننده ها و … موجب نازایی و عدم بارور شدن تخمک ها می شود. به همین دلیل همواره پزشکان توصیه می کنند استفاده از این قبیل مواد به حداقل ممکن برسد.

سیگار

مصرف سیگار با ایجاد اختلالات هورمونی و آسیب های ژنتیکی همراه است. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که مصرف سیگار شانس باروری زنان را تا ۲۱ درصد کاهش می دهد. این امر برای افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند نیز قابل بسط است. بنابراین افرادی که از ناباروری در عذاب هستند بهتر است در عادت های مخرب خود تجدید نظر کنند.

مصرف الکل

مصرف مشروبات الکلی با عوارض بسیار زیادی همراه است که از مهمترین آنها می توان به نازایی اشاره کرد. همچنین مصرف الکل قبل از بارداری و یا در حین بارداری خطرات جدی را برای جنین به همراه دارد. به همین دلیل توصیه می شود زوج هایی که قصد بچه دار شدن دارند از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنند.

ورزش شدید

انجام ورزش تضمینی برای سلامت بدن است. هیچ کس از داشتن برنامه منظم ورزشی آسیب ندیده است اما هر امری از مرز تعادل خارج شود می تواند آسیب زا باشد. این امر برای ورزش کردن نیز قابل بسط است. ورزش شدید اثر منفی بر روند تخمک گذاری بانوان دارد به همین دلیل پزشکان متخصص توصیه می کنند که زنانی که اضافه وزن ندارند و اندامشان متناسب است بیشتر از ۵ ساعت ورزش سنگین نکنند زیرا چرخه قاعدگی آنها بهم می خورد و شانس بارداریشان کاهش می یابد. بنابراین لازم است برنامه ورزشی بانوانی که قصد بارداری دارند توسط پزشک متخصص چک شود زیرا ممکن است دلیل نازایی آنها ورزش بیش از اندازه باشد.

داروهای ضد بارداری

برخی از زوج ها به علت عدم آمادگی برای داشتن فرزند، سال های طولانی را از داروها و روش های ضد بارداری استفاده کرده اند. استفاده طولانی مدت از این روش ها شانس بارداری را کاهش می دهد. به طور مثال  اگرچه تزریق آمپول دپوپروورا شانس بارداری زنان را تا ۱۴ هفته کاهش می دهد اما ممکن است عوارض آن تا یکسال نیز ادامه داشته باشد. این امر برای مردانی که سابقه وازکتومی داشته اند نیز قابل بسط است. به طور مثال در برخی از مواقع بدن آنها به ترشح هورمون های ضد اسپرم ادامه می دهد. در نتیجه لازم است که در خصوص روش ها و داروهای ضد بارداری با پزشک مشورت صورت گیرد.

مصرف کافئین

مصرف کافئین به یکی از عادت های متداول نسل امروز تبدیل شده است. اما بسیاری نمی دانند که کافئین بر انقباضات رحمی اثر منفی دارد. تخمک با کمک یک سری انقباضات از لوله فالوپ به درون رحم منتقل می شود. این انقباضات با مصرف بیش از اندازه کافئین محدود می شود. بنابراین بهتر است میزان کافئین مصرفی توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد زیرا در برخی از مواقع زیاده روی در مصرف آن می تواند باروری را به تاخیر بیندازد.

تغذیه

مصرف برخی از مواد غذایی منجر به نازایی می شود. تغذیه از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. به طور مثال عادت به مصرف فست فود، شیرین کننده های مصنوعی و …. می تواند شانس باروری را کاهش دهد. با توجه به اینکه اثر نوع تغذیه بر قدرت باروری از اهمیت بسیاری برخوردار است توصیه می شود مقاله ” معرفی لیست غذاهایی که باعث نازایی میشود ” مطالعه شود تا اطلاعات جامع تری در این خصوص در اختیار شما قرار گیرد. 

عدم رعایت نکات بهداشتی

عدم رعایت بهداشت اندام های جنسی با بروز انواع عفونت ها و بیماری های مقاربتی همراه است. این بیماری ها در طولانی مدت و در صورت عدم درمان موجب نازایی می شود. به طور مثال کلامیدیا بدون هیچ گونه نشانه و علائم بیرونی موجب آسیب دیدن لوله های رحم می شود. این امر برای تمامی عفونت های قارچی نیز قابل بسط است. بنابراین بهتر است در حین رابطه جنسی نکات بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. همچنین کمک گرفتن از پزشک متخصص نیز به پیشگیری و یا درمان این بیماری های کمک شایانی می کند.

استرس

زندگی انسان امروز با استرس عجین شده است. بسیاری از نازایی های بی دلیل به استرس زوج ها مربوط می شود. استرس میزان ترشح هورمون ها و روند تخمک گذاری زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین می تواند اثر منفی بر تعداد و کیفیت اسپرم آقایان داشته باشد. در نتیجه بهتر است که زوج ها برای تجربه بارداری بی دردسر و سریع از محیط های پرتنش فاصله بگیرند.

اشعه ایکس

اشعه ایکس یکی از اشعه های مضر برای سلامتی است که در علوم مختلف همچون علوم پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. قرار گیری مستمر و بلند مدت در معرض این اشعه موجب نازایی و تغییر ژنتیکی سلول ها می شود. با توجه به اینکه بیضه مردان حساسیت بالایی نسبت به این اشعه دارد می توان مدعی شد تعداد اسپرم های مردان در معرض اشعه ایکس کمتر از حد نرمال است.

اشعه های غیر یونیزان

توسعه تکنولوژی اگرچه محاسن بیشماری دارد اما معایبی نیز به همراه داشته است که از جمله آن می توان به افزایش اشعه های مضر اشاره کرد. این قبیل اشعه ها توسط تلویزیون، گوشی همراه، امواج رادیویی و … تولید می شوند. یکی از پیامدهای این اشعه های مضر نازایی است. بنابراین بهتر است افراد مبتلا به نازایی استفاده خود را از این قبیل وسایل به حداقل ممکن برسانند.

فلزات سنگین

آب و خاک سرشار از فلزات سنگینی است که برای بدن پیامدهای بدی در پی دارند. به طور مثال سرب به عنوان یک آلاینده محیطی موجب کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم ها می شود. با توجه به اینکه بدن در بیشتر اوقات به صورت غیرارادی در معرض این  قبیل مواد قرار دارد بهتر است که نکات ایمنی لازم در مناطق آلوده رعایت شود تا از خطرات جبران ناپذیر آنها همچون نازایی ممانعت به عمل آید.

پوشیدن لباس نامناسب

استفاده از لباس های بسیار تنگ و چسبان مانع از خون رسانی به اعضای تولید مثل می شود. همچنین این قبیل لباس ها شرایط را برای بروز انواع بیماری های قارچی، عفونت ها، کیست ها و …. فراهم می کند. تمامی موارد ذکر شده از عوامل موثر بر ناباروی به شمار می روند. پس می توان نتیجه گرفت یکی از علت های افزایش نازایی استفاده از این قبیل لباس ها است.

اصلاح ژنتیکی

متاسفانه در تولید انواع گوشت، مرغ و ماهی از هورمون های رشد و یا داروهای شیمیایی استفاده می شود. این قبیل مواد ممکن است در بافت گوشت باقی بمانند. به همین دلیل مصرف این مواد غذایی منجر به نازایی می شوند. بنابراین لازم است برای برطرف کردن مشکل ناباروری مصرف مواد غذایی ارگانیک افزایش یابد. این امر برای گیاهان نیز قابل بسط است زیرا در پرورش بسیاری از میوه ها و سبزیجات از کود های شیمیایی استفاده می شود که بدن را در معرض ناباروری قرار می دهد.

افزایش مس

مس ماده معدنی مفید برای بدن است که کمبود آن بدن را با چالش های گوناگونی مواجه می کند. اما اگر میزان این ماده بیشتر از حد نرمال باشد بدن با کمبود روی مواجه می شود. روی یکی از مواد معدنی موثر بر باروری است به همین دلیل بهتر است تحت نظر پزشک متخصص میزان مواد معدنی مختلف بدن بررسی شود.

سخن پایانی

داشتن فرزند آرزوی بسیاری از زوج های جوان است اما متاسفانه تغییر در سبک زندگی موجب شده است که هر روزه آمار افراد مبتلا به نازایی افزایش یابد. اگرچه پیشرفت علم در برطرف کردن این مشکل موفق عمل کرده است اما نمی توان از بار مالی و روانی این مسئله غافل شد. تجدید نظر در برخی از عادت های رفتاری می تواند مانع از بروز این مشکل شود. همچین در همین راستا می توان از نظر و تخصص پزشکان این حوزه برای داشتن بهترین سبک زندگی و شیوه جلوگیری از بارداری کمک گرفت زیرا مصرف برخی از داروها و تکنیک های ضد باروری دلیل رخ دادن نازایی است.

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

زمان مراجعه به پزشک زنان و زایمان

چنانچه احساس کردید اقدامات شما برای فرزندآوری دچار مشکل است و علی‌رغم نداشتن جلوگیری به مرحله حاملگی نرسیدید، ممکن است دچار نازایی شده باشید و با دیدن نشانه‌های زیر باید به پزشک متخصص مراجعه کنید:

  •     ۱۲ ماه نزدیکی بدون جلوگیری، ۶ ماه نزدیکی جلوگیری برای زنان بالای ۳۵ سال
  •     داشتن سابقه خانوادگی نازایی در صورت داشتن کمتر از ۳۵ سال و عدم جلوگیری در نزدیکی
  •     داشتن سابقه خانوادگی یائسگی زودرس
  •     داشتن سابقه شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، سیکل‌های نامنظم قاعدگی
  •     داشتن آسیب در لوله‌های رحمی
  •     وجود مشکلات مربوط به بیضه در آقایان چه در دوره کودکی و چه مرتبط با سرطان

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

بایدها و نبایدهای غذایی برای نازایی

از آن‌جایی که تغذیه بد و سبک زندگی ناسالم از عوامل نازایی محسوب می‌شوند، برای داشتن بدنی سالم به منظور باروری باید به مواد غذایی مورد استفاده خود توجه نمائید. همواره گفته‌می‌شود که پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین برای این‌که دچار نازایی نشوید، لازم است بایدها و نبایدهایی را در رابطه با خوراک خود رعایت کنید.

این امر باعث می‌شود به عنوان یک زن، بدن شما شرایط بهتر و مطلوب‌تری برای باروری، تشکیل نطفه و پرورش جنین داشته‌باشد و به عنوان یک مرد قدرت باروری شما افزایش یابد؛ زیرا همان‌طور که گفته‌شد، سهم زنان در باروری یک سوم و سهم مردان نیز یک سوم است. از اینرو لازم است به موارد زیر از سه ماه قبل از بارداری توجه نمائید. بایدها و نبایدهای غذایی برای نازایی به شرح زیرند:

  •     استفاده و دریافت به حد کافی از نورخورشید برای ساخت ویتامین D در بدن
  •     مصرف غذاهای سالم تهیه‌شده در منزل و ترجیحاً با مواد اولیه ارگانیک
  •     مصرف به اندازه کافی میوه‌جات، سبزیجات(مخصوصاً از نوع زردرنگ، سبزرنگ و قرمزرنگ که حاوی آنتی‌اکسیدان‌های کافی، فیتوکمیکال‌ها و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن هستند) و همه گروه‌های اصلی مواد غذایی
  •     مصرف به اندازه کربوهیدرات‌ها(مصرف بیش از حد آن‌ها موجب چاقی و کاهش قدرت باروری می‌شود).
  •     مصرف به اندازه و مناسب مکمل‌های خوراکی تحت نظر پزشک(از جمله فولیک اسید، آهن، انواع ویتامین)
  •     مصرف موادغذایی حاوی آهن از جمله انواع پروتئین حیوانی و گیاهی
  •     مصرف مولتی‌ویتامین، روی و سلنیوم، لیکوپن و همچنین اسیدچرب امگا ۳ برای آقایان سه ماه قبل از بارداری خانم، موجب بهبود و افزایش کیفیت اسپرم، تعداد و تحرک آن می‌شود و در نتیجه قدرت باروری آقایان را افزایش می‌دهد.
  •     حذف فست فودها و غذاهای رستورانی
  •     حذف گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس، کالباس، هات داگ و…
  •     حذف گوشت‌های دوداندود یا خام
  •     حذف مشروبات الکلی، سیگار یا قرارگرفتن در معرض دود سیگار
  •     پرهیز از حذف وعده‌های غذایی اصلی
  •     پرهیز از مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی
  •     رسیدن به وزن ایده‌آل با دریافت رژیم غذایی مناسب زیر نظر متخصص

بایدها و نبایدهای ورزشی برای نازایی

همان‌طور که گفته‌شد سهم مردان در باروری زنان و پیشگیری از نازایی یک سوم است. بنابراین برای این‌که زنی دچار نازایی نشود، لازم است همسرش بایدها و نبایدهای ورزشی برای نازایی را نیز رعایت کند. در این قسمت به بیان ورزش‌هایی که موجب افزایش قدرت باروری و یا کاهش آن خواهند شد می‌پردازیم.

    انجام حرکات ورزشی متوسط باعث تولید اسپرم‌های بیشتر و قوی‌تر می‌شود. در بدن مردان سالم، تحرک و فعالیت اسپرم بیشتر است و سطح هورمون تستوسترون در حد مطلوبی قرار دارد که منجر به باروری می‌گردد.

    انجام ورزش همچنین  موجب افزایش کیفیت اسپرم و کم‌شدن التهاب بیضه‌ها می‌گردد.

    ورزش می‌تواند چربی‌های اضافه و چاقی را از بین ببرد و از تبدیل‌شدن هورمون تستوسترون به استروژن که یک هورمون زنانه است و به مقدار کمی در بدن مردان نیز وجود دارد، جلوگیری کند.

    ورزش همچنین می‌تواند سلامت قلب و عروق و قدرت باروری را افزایش دهد.

    ورزش‌های سبک مانند دو، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، تمرین‌های استقامتی، ورزش‌های هوازی و نظایر آن علاوه بر موارد گفته‌شده از تحریک پروستات، کاهش تستوسترون و افزایش استرس جلوگیری می‌کند و کیفیت اسپرم و هورمون‌های جنسی را افزایش می‌دهد.

    در عین‌حال ورزش‌های سنگین و زیاده روی در انجام آن‌ها مانند وزنه‌برداری قدرت باروری مردان را کاهش می‎دهد.

نتیجه‌گیری

با توجه به موارد گفته‌شده، بدن یک زن سالم که دارای سبک زندگی سالم و تغذیه اصولی است و همسرش نیز دارای چنین ویژگی‌هایی می‌باشد، همچنین دارای قاعدگی منظم و بدون دردهای غیرعادی، تنظیم هورمونی و مستعد برای بارداری است، باید در اقدام به بارداری و انجام نزدیکی بدون جلوگیری به مرحله بارداری برسد. بنابراین وجود اختلال در بدن به شکل‌های گفته‌شده در سطور بالا می‌تواند منجر به نازایی و عدم باروری شود که در ادامه زمان مراجعه به پزشک به شما معرفی خواهد شد.

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

چطور بفهمیم مشکل نازایی نداریم؟

علاقه به داشتن فرزند و میل ذاتی به والدگری و مراقبت از کسی که از وجود ما پا به عرصه حیات می‌گذارد و زندگی ما را ادامه می‌دهد، یک میل فطری است که به منظور بقای نسل در ما انسان‌ها به ودیعه نهاده شده. از این رو هر زن و مردی که با هم ازدواج می‌کنند میل ذاتی به داشتن فرزند دارند. هنگامی که در اقدام به بارداری و نزدیکی طبیعی بدون جلوگیری، بارداری رخ نمی‌دهد، اصطلاحاً نازایی به وجود آمده‌است.

ولی گاهی این امر ناشی از نازایی محض نیست و دلایلی وجود دارند که با راه‌کارهای ساده‌تری برطرف می‌شوند و بارداری رخ می‌دهد. بنابراین درک و تشخیص نشانه‌های نازایی لازم است تا بدانیم مشکلات ما حاد است یا کوچک و اینکه بفهمیم آیا واقعاً مشکل نازایی داریم یا نه؟ در این مقاله به شرح باروری و شاخص‌های آن، نازایی و شاخص‌های آن، بایدها و نبایدها غذایی و ورزشی خواهیم پرداخت تا ایده‌هایی به شما بدهیم که دریابید آیا مشکل نازایی دارید یا مسایل شما نیاز به راه‌کارهای ساده‌ای دارند که مشکل شما را برطرف کنند و شما را در آستانه باروری قرار دهند. بنابراین تا انتهای مقاله با ما همراه باشید و مطالب خوب آن را از دست ندهید!

نازایی چیست؟

نازایی و ناباروری به معنای آن است که زوجین ۱۲ ماه پس از ازدواج و اقدام برای بارداری، صاحب فرزند نشده باشند که این شاخص برای زنان بالای ۳۵ سال، ۶ ماه پس از اقدام به بارداری در نظر گرفته می‌شود. بنابراین طول زمان یک شاخص مهم تشخیص نازایی و ناباروری است.

هنگامی که شاخص زمان در نظر گرفته می‌شود و بارداری رخ نمی‌دهد، استرس‌های ناشی از ناباروری می‌تواند بر زن و شوهر اثرات روانی نامطلوبی به جا گذارد. آمار مرکز بهداشت زنان اعلام کرده‌است که اگر ناباروری را سه قسمت در نظر بگیریم، یک سوم آن مربوط به مشکلات زنان، یک سوم مربوط به مشکلات مردان و یک سوم باقی‌مانده ناشی از ترکیب دو عامل فوق یا موارد دیگر یا به کل ناشناخته است.

شاخص‌های باروری در زنان

شیوع نازایی در زنان بین ۲۰ تا ۴۰ ساله بین ۱۰ الی ۱۵ درصد است که می‌توان گفت یکی از بیماری‌های شایع این رنج سنی محسوب می‌شود. بنابراین باید ابتدا شاخص‌های باروری را بشناسیم تا بدانیم که ناباروری چیست و آیا ما مشکل نازایی داریم؟

بدن یک زن سالم که امکان باروری در آن وجود دارد، دارای ترشحات هورمونی منظم است، تخمک‌گذاری ماهانه به صورت روتین صورت می‌گیرد، عادات ماهانه به شکل منظم و روتین اتفاق می‌افتند، در واژن ترشحات غیرعادی و بدبو که حاکی از عفونت واژن، دهانه رحم و رحم است وجود ندارد، بیماری‌های رحمی و لوله‌های رحمی وجود ندارند، نزدیکی با درد و ناراحتی همراه نیست و این‌که در اقدام به بارداری در صورت نداشتن هیچ وسیله جلوگیری، بارداری رخ می‌دهد.

بنابراین در هر یک از موارد فوق اگر اختلالی به وجود آید، بارداری به تأخیر می‌افتد. اما این‌که از کجا بفهمیم مشکل نازایی نداریم و این‌ها موارد کوچک و قابل حلی هستند که با راه‌کارهای درمانی، تغذیه‌ای و ورزش برطرف می‌شوند و بارداری رخ می‌دهد یا نه و ما واقعاً دچار نازایی شده‌ایم.

علائم نازایی کدامند؟

به طور کلی علائم نازایی را می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:

  •     نازایی زنان
  •     ناباروری در مردان
  •     ترکیبی از دو عامل فوق یا عوامل ناشناخته

نازایی زنان

علائم نازایی و ناباروری در زنان به شرح زیر است:

  •     تغییرات هورمونی با نشانه‌هایی از جمله تغییرات وزن بدون دلیل، جوش و آکنه شدید، کاهش یا از دست‌دادن میل جنسی، دفع مایع از نوک سینه، رشد مو در صورت یا ریزش مو در قسمت بالای سر،
  •     عادت ماهانه دردناک، طولانی و شدید همراه با گرفتگی عضلات
  •     عادت ماهانه نامنظم و بروز لکه بینی
  •     عدم وجود تخمک‌گذاری منظم
  •     وجود خون تیره یا کم‌رنگ در قاعدگی(در حالت عادی در روزهای اول خون قاعدگی روشن است و به تدریج تیره‌تر می‌شود. خون تیره در روزهای اول قاعدگی می‌تواند نشان‌دهنده اندرومترویز باشد).
  •     وجود آسیب در لوله‌های رحمی یا رحم
  •     وجود درد به هنگام نزدیکی ناشی از عفونت، اندرومتریوز، فیبروم
  •     وجود درد در ناحیه لگن خارج از سیکل قاعدگی
  •     وجود درد پشت، مشکلات روده، درد در ناحیه مقعد به هنگام خروج مدفوع
  •     وجود خستگی، حالت تهوع، چاقی، لاغری، مشکلات هورمونی از جمله تیروئید
  •     وجود سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
  •     وجود سرطان
  •     یائسگی زودرس

 ناباروری در مردان

  •     اختلالات هورمونی و عدم تعادل هورمون‌ها
  •     اختلال در تولید اسپرم
  •     اختلال در غده هیپوفیز
  •     اختلال در نعوظ ناشی از عوامل بدنی یا روحی – روانی
  •     اختلال در انزال( سختی انزال، زود انزالی، خروج قطره‌ای منی)
  •     اختلال در بیضه‌ها، تورم، عفونت، کوچکی یا سفتی در بیضه‌ها
  •     چاقی، دیابت
  •  دیگر عوامل ناباروری
  •     استفاده از الکل، سیگار
  •     افزایش سن
  •     استرس، عوامل برهم زننده تعادل روانی
  •     سبک زندگی نادرست
  •     رژیم غذایی نامناسب
  •     عفونت‌های ناشی از روابط جنسی

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 0 دیدگاه

آزمایشات پیش از آی وی اف (IVF)

خانم هایی که دچار انسداد در لوله های فالوپ می باشند و یا مردانی که مقدار اسپرم اندکی دارند می توانند برای بارداری از لقاح آزمایشگاهی یا به اختصار آی وی اف بهره برند. در این مقاله، به توضیح آزمایشات پیش از آی وی اف می‌پردازیم.

روش آی وی اف

در آی وی اف تخمک ها معمولا از تخمدان خارج شده و با اسپرم در فضایی خارج از بدن مادر و به صورت آزمایشگاهی تلقیح می شوند.

بعد از ۴۰ ساعت تخمک ها به لحاظ بارور شدن با اسپرم ارزیابی می شوند و در نهایت تقسیم شده منجر به تولید رویان می شوند. رویان حاصل شده در نهایت در رحم مادر قرار داده می شود.

برای شروع نیاز به انجام برخی آزمایشات قبل آی وی اف وجود دارد تا احتمال بارداری سالم و موفق افزایش یابد. اگر تلقیح به صورت موفقیت آمیزی انجام شود احتمال بارداری موفق نیز افزایش می یابد. ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و آسم از مواردی است که باید قبل از تلاش برای انجام آی وی اف کنترل شود. علاوه بر این خانم هایی که قصد انجام چرخه های آی وی اف را دارند باید وزن خود را در محدوده نرمال در آورند.

یکی از آزمایشات قبل آی وی اف آزمایش خون می باشد که در آن نوع گروه خونی مادر تعیین شده و شرایطی که می تواند بر داشتن بارداری سالم تاثیر بگذارد نیز بررسی می گردد. ایمنی نسبت به روبلا و آبله مرغان نیز با استفاده از آزمایش خون بررسی می شود.

تست هپاتیت بی، سی، اچ آی وی و سیفلیس یکی دیگر از آزمایشات قبل آی وی اف می باشد که باید در زوجین انجام شود.

بسته به پیش زمینه ژنتیکی زوجین مانند سابقه بیماری سیستیک فیبروزیس و سلول های داسی شکل خونی نیاز به انجام مشاوره های ژنتیکی نیز ممکن است از آزمایشات قبل آی وی اف در نظر گرفته شود.

هر چه سن خانم بیشتر باشد احتمال دشواری در باردار شدن و بروز سقط افزایش می یابد. بنابراین اندازه گیری کمیت تخمک ها و کیفیت مسیر باروری در خانم ها از دیگر آزمایشات قبل آی وی اف می باشد.

برخی از آزمایشات قبل آی وی اف

آزمایشات قبل آی وی اف: تعیین هورمون محرک فولیکول، استرادیول و هورمون جسم زرد در روز سوم چرخه قاعدگی یکی از آزمایشات قبل آی وی اف می باشد که پتانسیل باروری را بررسی می کند. افزایش مقدار هورمون محرک فولیکول و استرادیول ممکن است احتمال بارداری با آی وی اف را کاهش دهد و در آن صورت نیاز به مصرف برخی داروها وجود خواهد داشت.

آزمایشات قبل آی وی اف: تست چالش کلومیفن سیترات یکی از آزمایشات قبل آی وی اف می باشد که در آن ۱۰۰ میلی گرم کلومیفن سیترات در روز پنجم تا نهم چرخه قاعدگی مصرف می شود. افزایش مقدار هورمون محرک فولیکول در خون در روز سوم یا دهم چرخه با کاهش احتمال بارداری ارتباط دارد.

آزمایشات قبل آی وی اف: تست هورمون آنتی مولرین یکی از آزمایشات قبل آی وی اف می باشد که مقدار ذخیره تخمک را نشان می دهد. این مورد از آزمایشات قبل آی وی اف در هر روزی از چرخه قابل انجام می باشد.

آزمایشات قبل آی وی اف: ارزیابی رحم از آزمایشات قبل آی وی اف می باشد.

سه روش استفاده شده برای ارزیابی رحم:

هیستروسالپینگوگرام

سونوهیستروگرافی با تزریق سالین

هیستروسکوپی

ممکن است قبل انجام آی وی اف طول و جهت رحم با استفاده از ترانسفر ماک بررسی شود. به این ترتیب متخصص زنان می تواند دشواری های احتمالی در مسیر انتقال رویان را پیش بینی کند.

آزمایش های لازم قبل از عمل آی وی اف

برای آی‌ وی‌ اف مواردی نظیر سن مادر، نحوه انجام این عمل، فرایند درمانی و هزینه‌های طول درمان اهمیت دارد؛ پس لازم است پیش از IVF اقدامات و مراقبت‌هایی انجام گیرد که اغلب شامل چند تست و آزمایش ضروری می‌باشد. این تست‌ها عبارتند از:

آنالیز اسپرم: نمونه‌گیری از مایع منی برای بررسی وضعیت کلی اسپرم‌های مرد و بررسی شکل، تعداد و اندازه آن‌ها جهت بارداری

تست عفونت: آزمایشی برای تشخیص هرگونه بیماری عفونی نظیر ایدز و هپاتیت یا بیماری های مقاربتی در مرد یا زن

آزمایش رحم: سونوگرافی داخل رحمی به کمک امواج صوتی با فرکانس بالا یا اولتراسوند عکس‌برداری از حفره رحم _با ورود یک نشانگر ازطریق مهبل_ جهت تعیین وضعیت سلامتی رحم و دیواره آن

تست ذخیره تخمدان: تست خون جهت سنجش میزان پاسخگویی تخمدان به درمان‌ها با اندازه‌گیری غلظت هورمون FSH و استرادیول در روزهای اول قاعدگی و انجام آزمایش AMH برای بررسی میزان ذخیره تخمدان در موارد خاص .

چهارشنبه ۱۰ اسفند ۱۴۰۱ توسط دکتر فاطمه فرجاد باستانی 1 دیدگاه

نازایی چیست؟

در علم پزشکی هرگاه زن و شوهری در سن باروری باشند و ۱۲ ماه پس از ازدواج علی ‌رغم انجام فعالیت جنسی طبیعی و بدون استفاده از روش های پیشگیری، بچه دار نشوند، می توان گفت یکی از زوجین دچار ناباروری و نازایی است. در این حالت می‌بایست به پزشک زنان مراجعه نمایند.

علائم ناباروری چیست؟

ناباروری اغلب بدون نشانه است؛ اما گاهی بدن شما علائمی را نشان می‌دهد که نشان از ناباروری است. در صورت مشاهده هر کدام از نشانه‌هایی که بعدا بررسی خواهیم کرد، به پزشک مراجعه کنید و در صورت تمایل برای بچه‌دار شدن، راه‌های درمان را جویا شوید.

توجه به این نکته ضروری است که بر اساس گزارش انجمن پزشکی باروری آمریکا، ۸۵ تا ۹۰ درصد از زوج‌های نابارور با درمان‌های معمولی قادر به باردار شدن هستند؛ بنابراین حتی اگر این علائم ناباروری را داشته باشید، این احتمال وجود دارد که روزی باردار شوید! ابتدا نشانه‌های ناباروری در زنان را بررسی می‌کنیم.

نازایی به دو صورت ممکن است اتفاق بیفتد:

در نازایی نوع اول هیچ گونه باروری اتفاق نیفتاده است و در نوع دوم قبلا یک بار حاملگی اتفاق افتاده است و دیگر زوجین قادر به بچه دار شدن، نمی باشند.
بسیاری از زوج هایی که به مراکز درمانی مراجعه می کنند، تعریف دقیقی از نازایی و ناباروری نداشته و خود را نازا می دانند.
شایان ذکر است که روند باروری فرآیندی است که به احتمالات زیادی وابسته است، لذا در صورتی که خانمی در همان چند ماه اول روابط جنسی بارور نشده باشد، نمی توان بطور صریح گفت که یکی از آن ها نابارور است.
بدیهی است که دلایل نازایی همیشه مربوط به زنان نیست، بلکه فقط بعضی از آن ها مربوط به زنان است. مشکلاتی وجود دارد که مربوط به مردان و مشکلات دیگری وجود دارد که مربوط به هر دو زوج می باشند. تکنیک ودفعات نزدیکی نیز میتواندبر مدت لازم برای بارداری اثرگذار باشد

برخی از دلایل نازایی زنان:

🔹اختلالات تخمدان: مشکلات تخمدان و اختلالات تخمک گذاری مثل تخمک های کم، تخمک های نامناسب و یا عدم تخمک گذاری می تواند باعث نازایی شود. همچنین وجود کیست در تخمدان بخصوص سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند باعث ناباروری شود.
🔹مشکلات رحمی: با اینکه مشکلات رحمی بیشتر باعث سقط جنین وزایمان زود رس می شوند تا نازایی، اما می توانند در نازایی نیز موثر باشند.
🔹مشکلات لوله رحم: مشکلات لوله رحم از جمله بسته بودن لوله می تواند باعث نازایی شود.
🔹سرویکس: در صورتی که اختلالاتی در سرویکس یا همان دهانه رحم وجود داشته باشد، اسپرم زنده نخواهد ماند و منجر به نازایی خواهند شد.

شایع ترین دلایل نازایی مردان:

🔹عدم نزول بیضه ها: عدم نزول بیضه هنگامی اتفاق می افتد که فرد نتواند بیضه را در داخل اسکروتوم احساس کند، که به اصطلاح بیضه داخل شکمی گفته می شود.
🔹انسداد مجرای منی: انسداد در مجرای مختلفی که اسپرم را از بیضه‌ ها به آلت می رساند، می‌ تواند سبب مشکلات عبور اسپرم گردد. انسداد مجرای منی نیز باعث عدم باروری می شود.
🔹مشکلات آلت تناسلی فرد از جمله هیپوسپادیزیس یا اپیسپادیاس
🔹سندروم داون
🔹عفونت پروستات
🔹انزال زودرس
🔹استفاده از برخی داروهای فشار خون، داروهای اعصاب، ضد افسردگی و یا داروهای شیمیایی
🔹مصرف الکل و یا دخانیات