پس از ابداع IVF دانشمندان با مشکل جدیدی روبرو شدند به این صورت که سلول های جنسی نر و ماده نرمال و سالم می باشد ولی رحم از کیفیت خوبی برخوردار نیست. در اینجا بود که مسئله رحم جایگزین مطرح شد به طوری که جنین را در رحم فرد دیگری که سالم است پرورش دهیم که به این فرد سوم مادر میانجی گفته می شود.

رحم جایگزین اطلاق می شود به استفاده از تکنیک خاصی که در موارد خاصی باید استفاده شود. در سال ۱۹۳۸ اولین نوزاد آزمایشگاهی با روش IVF در آمریکا به دنیا آمد. ۱۲ سال پس از آن اولین نوزاد در رحم مادر دیگری به دنیا آمد. در کشور ما نیز اولین نوزاد رشد کرده در رحم جایگزین در سال ۱۳۷۲ در اصفهان متولد شد.

ارزیابی و تکنیک لقاح آزمایشگاهی

لقاح آزمایشگاهی معمولاً تنها پس از ارزیابی جامع ناباروری انجام می شود. تعدادی از کاندیدهای IVF زنانی هستند که از انسداد یا عدم وجود لوله های فالوپ رنج می برند. برخی دیگر زوج هایی هستند که در آنها شریک مرد دارای تعداد اسپرم کم است. روش IVF شامل بازیابی (از طریق آسپیراسیون با سوزن) تخمک های بالغ و انکوباسیون تخمک ها در محیط کشت و همچنین جمع آوری و آماده سازی اسپرم و افزودن آن به محیط است. در موارد خاص (مثلاً تعداد کم اسپرم) ممکن است تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) ضروری باشد. در این روش اسید دئوکسی ریبونوکلئیک (DNA) از اسپرم از طریق یک سوزن به تخمک تزریق می شود. لقاح معمولاً در عرض ۱۲ تا ۴۸ ساعت اتفاق می افتد. سپس جنین در یک محیط رشد قرار می گیرد، جایی که به صورت دوره ای برای تقسیم به مراحل دو سلولی، چهار سلولی و هشت سلولی مشاهده می شود. در این دوره، مادر پروژسترون دریافت می کند تا پوشش رحم خود را برای لانه گزینی جنین آماده کند. جنین که در این مرحله به عنوان بلاستوسیست شناخته می شود، از طریق دهانه رحم به رحم وارد می شود که در آن بلاستوسیست به نظر می رسد حدود سه روز و نیم آزادانه شناور است. اگر این روش موفقیت آمیز باشد، جنین خود را در دیواره رحم لانه گزینی می کند و بارداری شروع می شود.

تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی

در زنانی که شکست های مکرر IVF داشته اند یا بالای ۳۸ سال سن دارند، موفقیت IVF ممکن است با تشخیص ژنتیکی قبل از کاشت (PGD) بهبود یابد. PGD ​​برای تشخیص وجود ناهنجاری های ژنتیکی جنینی استفاده می شود که احتمال زیادی برای ایجاد شکست لانه گزینی یا سقط جنین دارند. در PGD یک سلول منفرد از جنین پس از تقسیم جنین برای تولید بیش از پنج سلول استخراج می شود (این مرحله – استخراج یک سلول – یک خطر ذاتی PGD است زیرا گاهی اوقات به جنین آسیب می رساند). سپس سلول توسط هیبریداسیون فلورسانس درجا (FISH) تجزیه و تحلیل می‌شود، تکنیکی که قادر به تشخیص ناهنجاری ‌های ساختاری در کروموزوم‌ ها است که آزمایش‌ های استاندارد مانند کاریوتایپینگ قادر به تشخیص آن نیستند. در برخی موارد DNA از سلول جدا می شود و با واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) برای تشخیص جهش های ژنی که می تواند منجر به اختلالات خاصی مانند بیماری تای ساکس یا فیبروز کیستیک شود، تجزیه و تحلیل می شود. روش دیگری که به عنوان هیبریداسیون مقایسه ای ژنومی (CGH) شناخته می شود، ممکن است همراه با PGD برای شناسایی ناهنجاری های کروموزومی استفاده شود. CGH حساس تر از FISH است و قادر به تشخیص انواع بازآرایی های کروموزومی کوچک، حذف ها و تکرارها است. همچنین ممکن است با شناسایی یک جنین سالم با بهترین شانس برای لانه گزینی موفقیت آمیز، در کاهش شانس چند قلو (جنین های متعدد کاشته شده و به پایان رسیدن به طور همزمان) مفید باشد.

شانس دوقلوزایی در روش آی وی اف

افزایش خطر حاملگی چند قلو در طول درمان باروری نتیجه دارویی است که برای ایجاد یا تقویت تخمک گذاری استفاده می شود. تقریباً ۸-۵ درصد از حاملگی هایی که با استفاده از کلومیفن سیترات، یک داروی خوراکی باروری، حامله می شوند، دوقلو هستند. سه قلو یا بیشتر به ندرت رخ می دهد. استفاده از گنادوتروپین ها، که داروهای باروری تزریقی هستند، در حدود ۱۵ درصد مواقع باعث دوقلو شدن و در حدود ۳ درصد از سیکل ها بیش از دوقلو می شوند.

خطر چند قلویی نیز با IVF افزایش می یابد. احتمال داشتن دوقلو در زنان جوان تر از آنهایی است که تا حدودی مسن تر هستند. به عنوان مثال، در این کشور تقریباً یک سوم زنان زیر ۳۵ سال که تحت IVF قرار می گیرند، دوقلو خواهند داشت، در حالی که کمتر از ۱۰ درصد از زنان بالای ۴۲ سال دوقلو خواهند داشت. خطر سه قلو در تمام گروه های سنی کم است زیرا اکثر زنان زیر ۳۵ سال تنها یک یا دو جنین منتقل می کنند.

اگرچه درمان باروری به طور کلی خطر حاملگی چند قلو را افزایش می دهد، اکثر افراد و زوج ها صاحب یک نوزاد می شوند!

چه افرادی لازم است از رحم جایگزین استفاده کنند؟

در این روش انتخاب بیماران کاندید استفاده از رحم جایگزین بسیار حائز اهمیت می باشد. تمام زوج هایی که در مرتبه اول یا دوم استفاده از روش IVF ناموفق بودند لزوما کاندید مناسبی برای استفاده از رحم جایگزین نیستند  زیرا علل عدم موفقیت IVF بسیار مختلف هستند. یک سری دلایل بسیار قطعی هستند از جمله:

• خانمی که در رحم دارای فیبروم های متعددی است که خوش خیم هستند و داخل رحم این خانم را پر کرده اند در واقع حفره داخل رحم توسط این توده ها اشغال شده است و این خانم یک یا دو مرتبه IVF شده ولی موفق نبوده است و طبق تشخیص متخصص زنان علت آن فیبروم های داخل رحمی می باشد که حتی با چند مرتبه جراحی هم نتیجه نمی گیرد و فیبروم ها مجددا عود می کنند. این افراد یکی از کاندیداهای استفاده از رحم جایگزین هستند.
• گاهی به علت مشکلاتی از قبیل فیبروم های متعدد تخصص زنان لازم است تا رحم را خارج کند و این مسئله در سنین پایین ممکن است پیش آید ولی این شخص همچنان می تواند سلول های جنسی نرمال داشته باشد. این افراد می توانند با رحم جایگزین صاحب فرزند شوند.
• افرادی که کورتاژهای خشن انجام داده اند و لایه های داخلی رحمشان کاملا جدا شده است که به آن سندروم آشرمن گفته می شود و در این حالت داخل رحم بافت زندهای وجود ندارد. بنابراین این افراد هم چون دارای چسبندگی های شدیدی داخل رحمشان هستند کاندیدای استفاده از رحم جایگزین هستند.
• گاهی افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، کلیوی و ماتالوژیک هستند که به دلیل مصرف داروهایی که در حاملگی ممنوع می باشد اجازه باردار شدن ندارند و می توانند از رحم جایگزین استفاده کنند به خصوص در افرادی که نارسایی مزمن کلیوی دارند بارداری منع می باشد و باید بارداری اش ختم شود که این کار قبل از سه ماهه اول بارداری باید انجام شود.

آیا نوزاد متولد شده با رحم جایگزین به مادر میانجی اش شباهت دارد؟

همچنین جنینی که از طریق رحم جایگزین متولد می شود هیچ شباهتی به مادر میانجی اش ندارد زیرا کوروموزوم هایش را از پدر و مادر اصلی اش دارد و فقط ارتباط خونی از طریق جفت میان جنین و مادر میانجی وجود دارد.

لاپاراسکوپی یک شیوه از جراحی می باشد که در این جراحی، جراح بدون شکافتن قسمت گسترده ای از شکم بیمار به قسمت مورد نظر دسترسی پیدا می کند. در واقع این عمل جراحی توسط ایجاد چند شکاف به روی شکم و فرستادن ابزار به قسمت مورد نظر انجام می شود. این ابزار ها، به جراح این امکان را می دهد که از طریق بیرون شکم جراحی را انجام دهد. گاهی نیز هنگام استفاده از جراحی هیستروسکوپی نیاز است که از لاپاراسکوپی استفاده شود.

ابتدا جراح قسمت های داخلی بدن را با استفاده از دوربینی که داخل شکم قرار دارد بررسی می کند. این دوربین بسیار کوچک است. در واقع یک میله می باشد که داخل آن لنز های کوچک با وضوح بالا قرار  دارد و تمام تصاویر را بر روی مانیتور نمایش می دهد.  این دوربین به جراح کمک می کند تصاویر داخل شکم را به صورت واقعی و با اندازه های بزرگتر و دقیق تر مشاهده نماید.

همانطور که می دانید داخل شکم تاریک بوده و در صورت عدم وجود نور دوربین ها قادر به گرفتن هیچ یک از تصاویر داخل شکم نمی باشند. بنابراین در کنار دوربین با استفاده از یک دستگاه نوری زردی را در داخل شکم قرار می دهند که با ایجاد روشنایی، اجزای شکم به راحتی با استفاده از دوربین ها قابل رویت می گردند.

همچنین تمام اجزای شکم روی هم قرار دارند و امکان دسترسی راحت برای جراح وجود ندارد . برای حل این مشکل مقداری گاز کربن دی اکسید وارد شکم می کنند که با وارد نمودن گاز CO2 و تنظیم فشار شکم برای حرکت راحت تر ابزار پزشکی آماده می شوند .

در طول جراحی از مایعاتی برای شست و شوی محیط داخل بدن استفاده می شود . این مواد وارد بدن می شود و سپس از نواحی و کنار اجزا بدن خارج می گردند . عملیات ورود و خروج مایعات با استفاده از لوله هایی که به دستگاه متصل هستند صورت می گیرد .

انواع لاپاراسکوپی

جراحی به روش لاپاراسکوپی معمولا برای درمان ۲ گروه از بیماری ها استفاده می شود .

• درمان بیماری های زنان و زایمان ، رفع مشکلات دستگاه تناسلی
• درمان بیماری های دستگاه گوارش

انواع جراحی هایی که توسط لاپاراسکوپی صورت می گیرد

در بسیاری از بیماری ها برای درمان از جراحی لاپاراسکوپی استفاده و می شود  مانند جراحی رفلاکس معده، جراحی آپاندیس، برداشتن طحال ، جراحی سنگ کیسه صفرا و … .

انواع درمان های جراحی لاپاراسکوپی

از لاپاراسکوپی برای درمان بسیاری از بیماری هایی چون برداشتن رحم و تخمدان، رفع چسبندگی رحم، جراحی بستن لوله های رحم و … استفاده می شود .

مراحل قبل از انجام لاپاراسکوپی

با توجه به نوع جراحی ، آمادگی های قبل آن متفاوت می باشد . در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم نمود :

در برخی موارد ممکن است قبل از انجام جراحی لاپاراسکوپی ، تصویر برداری صورت بگیرد .

بیمار بهتر است ناشتا باشد .

حتما قبل از جراحی داروهای مصرفی را به دکتر اطلاع داده تا در صورت ایجاد مشکل برا ی جراحی لاپاراسکوپی ، پزشک دستور قطع دارو را بدهد .

توجه داشته باشید که بعد از انجام جراحی اجازه راننده ندارید ، بنابراین همراه برای افرادی که جراحی لاپاراسکوپی انجام می دهند بسیار ضروری می باشد .

لاپاراسکوپی و درمان بیماری نازایی

نقش لاپاراسکوپی در تشخیص و درمان ناباروری نیز چشمگیر است. اگر تمام مراحل برای تشخیص نازایی را متخصص زنان و زایمان انجام داده باشد مانند بررسی کامل اسپرم ها ، تجزیه و  تحلیل تخمدان ها و … و مشکلات برطرف نشد از این روش استفاده می شود . معمولا بیمار در این شرایط دچار وجود نقض شدید در اسپرم می باشد ، یا تخمک گذاری خارج از تخمدان صورت گیرد در این صورت لاپاراسکوپی به درمان این بیماری کمک می کند .

به طور کلی برای درمان برخی بیماری ها مانند درد هنگام رابطه جنسی ، ناباروری غیر قابل درمان و غیر قابل توضیح ، مشکلات در تخمک گذاری و … از این روش استفاده می شود  .

مزایای جراحی لاپاراسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی یکی از جراحی هایی می باشد که در بسیاری از بیماری ها کاربرد فراوانی دارد و در صورتی که به بهترین متحصص زنان در این حوزه مراجعه نمایید از مزایای این شیوه بهره مند خواهید گردید بدون اینکه عوارض خاصی را تجربه کنید. . در ادامه به معرفی مزایای استفاده  از جراحی لاپاراسکوپی می پردازیم :

• مهمترین مزایای جراحی لاپاراسکوپی عدم برش شکم در هنگام انجام جراحی می باشد. صدمه وارد نشدن به پوست یکی از مهم ترین ویژگی های این جراحی می باشد .
• یکی از مشکلات تمام بیماران بعد از انجام جراحی های مختلف درد بعد از جراحی می باشد. به همین دلیل در جراحی لاپاراسکوپی چون صدمه کمتری به بافت عصبی وارد می شود از انمام جراحی ، بیمار درد کمتری احساس می کند .
• دراین عمل مدت ریکاوری بسیار کوتاه تر از سایر روش ها می باشد .
• و …

معایب لاپاراسکوپی

باید توجه داشته باشید که جراحی لاپاراسکوپی یکی از جراحی های حساس می باشد و باید حتما توسط جراح و متخصص صورت گیرد در غیر این صورت ممکن است در هنگام انجام جراحی به اندام های داخلی شکم آسیب وارد شود .

همچنین ممکن است به دلیل اینکه در روش انجام جراحی لاپاراسکوپی ، برای انجام جراحی و امکان دسترسی راحت تر جراح از گاز استفاده می کند این گاز ممکن است بعد از جراحی موجب درد در ناحیه شکم بیمار شود .

وجود محدودیت در جراحی لاپاراسکوپی

افرادی که بیماری قلبی و عروقی دارند باید قبل از انجام جراحی لاپاراسکوپی بیماری آنها بررسی شود و در صورتی که پرشک تایید کند که جراحی برای بیمار خطری ندارد ، می تواند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهد .

اگر شرایط جسمی بیمار مناسب نباشد و بدخیم باشد ، انجام جراحی لاپاراسکوپی برای اون توصیه نمی شود .

بهترین زمان برای انجام لاپاراسکوپی

انجام جراحی لاپاراسکوپی با دستور پزشک صورت می گیرد ولی بهتر است که ۵ روز بعد  از اتمام قاعدگی این عمل انجام شود .

انجام جراحی لاپاراسکوپی بهتر است یا عمل جراحی باز ؟

طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی بسیاری از بیماران اگر شرایط انجام جراحی لاپاراسکوپی برای بیماران وجود داشته باشد این جراحی توصیه می شود . در این صورت ابتدا باید پزشک معاینه لازم را انجام دهد و بعد از تایید مناسب بودن شرایط جراحی لاپاراسکوپی برای بیمار ، اقدام به انجام این جراحی می نماید .

استفاده از جراحی لاپاراسکوپی در کشورهای اروپایی بسیار مورد توجه است .

جراحی لاپاراسکوپی ایمن است یا خیر ؟

دقت در انجام جراحی لاپاراسکوپی بسیار زیاد می باشد و به هیمن دلیل جراحی با روش لاپاراسکوپی بسیار ایمن می باشد . طبق آمار بدست آمده از بیمارانی که جراحی لاپاراسکوپی انجام داده اند ، احتمال عارضه به دلیل جراحی بسیار کمتر می باشد.

بسیاری از بیماری ها در چند سال گذشته که توسط جراحی لاپاراسکوپی انجام می شوند و کمترین عوارض را دارند ، مانند بیماری کیست تخمدان که یکی از بیماری های شایع در زنان است .

شرایط انجام جراحی لاپاراسکوپی

از مزایای دیگری که هنگام استفاده از جراحی لاپاراسکوپی بسیار کاربرد دارد ، در دختران جوانی است که دچار کیست تخمدان می باشند . این افراد برای درمان بیماری خود می توانند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند و به دلیل اینکه شکم آن ها درهنگام جراحی برش داده نمی شود برای همین در زایمان های طبیعی آن ها مشکلی ایجاد نمی شود .

کاندیدای مناسب جراحی لاپاراسکوپی

این افکار غلط وجود دارد که همه بیماران کاندید مناسبی برای انجام جراحی لاپاراسکوپی می باشد در صورتی که برای انجام جراحی لاپاراسکوپی باید تمام شرایط بیمار به خوبی بررسی شود . برای همین برای تشخیص شرایط لازم جراحی لاپاراسکوپی بهتر از به جراح و متخصص ماهر مراجعه کنید .

جراحی لاپاراسکوپی یکی از جراحی هایی می باشد که در آن داخل شکم بیمار پر از گاز می شود. بنابر این تاثیر بدی به روی ریه و قلب بیمار دارد . بیمارانی که مشکل ریوی و یا قلبی دارند برای انجام جراحی لاپاراسکوپی حتما متخصص تایید نماید و یا از همان جراحی باز استفاده شود .

گاهی برای بیمارانی که دچار خونریزی هستند انجام جراحی لاپاراسکوپی توصیه نمی شود .

اندومتریوز (en-doe-me-tree-O-sis) اختلالی است که در آن آندومتر، بافتی که داخل رحم را می پوشاند، در خارج از رحم جایی که به آن تعلق ندارد رشد می کند. اندومتریوز اغلب در ناحیه تخمدان ها، روده یا بافت پوشاننده ناحیه لگن رشد می کند. در موارد نادر، بافت آندومتر ممکن است فراتر از ناحیه لگن رشد کند. بافت آندومتر جابجا شده به عملکرد طبیعی خود در داخل رحم ادامه می دهد. با هر سیکل قاعدگی غلیظ می شود، تجزیه می شود و خونریزی می کند. بدون هیچ راهی برای خروج از بدن، این بافت جابجا شده به دام می افتد. با گذشت زمان، بافت اطراف ممکن است تحریک شود، بافت اسکار و چسبندگی ایجاد شود. در طول دوره ماهانه دیواره داخلی رحم ریزش می کند. اما در زنان مبتلا به اندومتریوز، آندومتر در خارج از رحم، روی سطح مثانه و روده و در اطراف اندام های لگن شروع به رشد می کند. در نتیجه، زنان مبتلا به اندومتریوز علائمی را تجربه می‌کنند که می‌ تواند از شدت درد تا درد ناتوان‌ کننده متغیر باشد.

علائم رایج آندومتریوز

• درد دائمی مبهم تا شدید لگن ناشی از التهاب
• گرفتگی
• مشکلات گوارشی، مانند اسهال یا حالت تهوع
• قاعدگی های سنگین
• درد هنگام رابطه جنسی
• ادرار دردناک
• ناباروری یا مشکل باردار شدن

آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک می تواند با گوش دادن به شرح حال علائم بیمار و انجام یک معاینه فیزیکی، تشخیص اولیه را بدهد. اما برای اطمینان ۱۰۰ درصدی، باید جراحی کم تهاجمی را انجام داد و از ضایعات آندومتر یا بافت هایی که توسط بیماری آسیب دیده اند بیوپسی انجام دهد.

علت آندومتریوز ناشناخته است، اما ما می دانیم که ژنتیک می تواند نقش مهمی داشته باشد. به عنوان مثال، اگر مادر، خواهر یا عمه زنی مبتلا به اندومتریوز باشد، فرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن است. برخی از مطالعات همچنین ادعا می کنند که عوامل محیطی مانند آلاینده های موجود در جو نیز بر ایجاد آندومتریوز تأثیر می گذارد. با این حال، هنوز نتایج قطعی مشخص نیست.

آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود؟

متخصص زنان می تواند با گوش دادن به شرح حال علائم بیمار و انجام یک معاینه فیزیکی، تشخیص اولیه را بدهد. اما برای اطمینان ۱۰۰ درصدی، باید جراحی کم تهاجمی را انجام داد و از ضایعات آندومتر یا بافت هایی که توسط بیماری آسیب دیده اند بیوپسی انجام دهد.

علت آندومتریوز ناشناخته است، اما ما می دانیم که ژنتیک می تواند نقش مهمی داشته باشد. به عنوان مثال، اگر مادر، خواهر یا عمه زنی مبتلا به اندومتریوز باشد، فرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن است. برخی از مطالعات همچنین ادعا می کنند که عوامل محیطی مانند آلاینده های موجود در جو نیز بر ایجاد آندومتریوز تأثیر می گذارد. با این حال، هنوز نتایج قطعی مشخص نیست .

درمان جراحی

درمان آندومتریوز امروزه بسیار پیشرفت کرده است و می توان با روش های مختلف آن را درمان کرد. درمان براساس شرایط خاص هر فرد انجام می شود و مشکل بالینی ایجاد شده (تاثیر بیماری و اثر درمان بر کیفیت زندگی بیمار ) باید در نظر گرفته شود. Who جراحی به دلیل آندومتریوز را جراحی باروری می داند. در نظر گرفتن کم تهاجمی ترین و کم هزینه ترین درمان توصیه می شود. درمان بیماران علامت دار شامل استفاده از ضد درد – هورمون ها – جراحی – تکنیک های کمک باروری است. پیشرفت ضایعه پس از درمان قابل پیشگویی نیست. آندومتریوز یک بیماری مزمن با میزان عود بالا پس از درمان طبی یا هورمونی است. حضور بیمار در تمامی مراحل تصمیم گیری ضروری است. در صورت عدم پیشرفت درمان انجام لاپاراسکوپی و لاپاراتومی در یک مرکز پیشرفته الزامی است. پایدار ماندن درد علی رغم درمان در برخی موارد اجتناب ناپذیر است. در این موارد باید انجام مشاوره و ارجاع به کلینیک درد مد نظر قرار گیرد.

باید تشخیص و از بین بردن آندومتریوز همزمان حین جراحی انجام گیرد. با توجه به لزوم حفظ عملکرد تولید مثل هدف از جراحی برداشتن ضایعات قابل رویت چسبندگی ها و برقراری آناتومی طبیعی ژنیتال است .

از لاپاراسکوپی می توان در بیشتر زنان استفاده کرد – لاپاراسکوپی باعث کاهش هزینه ها – موربیدیته و احتمال عود چسبندگی ها پس از عمل می شود .

بهبودی پس از جراحی اندومتریوز چگونه است؟

بیماران معمولاً ظرف شش ماه پس از جراحی، کاهش قابل توجهی از علائم را احساس می کنند. در طی شش تا هشت هفته اول، بیماران ممکن است در اثر این عمل درد داشته باشند. سپس، درد آندومتریوز شروع به کاهش می کند. شدت درد در دوران نقاهت از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.

چه پیشرفت هایی در درمان آندومتریوز حاصل شده است؟

در حال حاضر چند حوزه تحقیقاتی در مورد آندومتریوز وجود دارد. یکی از آنها توسعه نشانگرهای بیولوژیکی برای این بیماری است که به پزشکان امکان می دهد بدون انجام جراحی آن را تشخیص دهند. نشانگرها با کشیدن خون بیماران یا انجام آزمایش بزاق ساخته می شوند. آزمایش ‌ها به آزمایشگاه می ‌روند و مشخص می‌کنند که آیا شانس خوبی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد یا خیر. این روش هنوز در مرحله تحقیق است، اما نتایج تا کنون امیدوار کننده است. تحقیقات دیگر شامل توسعه ابزارهای پیشرفته برای جراحی است. این روش شامل جراحی لاپاراسکوپی می باشد.

لاپاراتومی منحصرا در بیمارانی انجام می شود که :

• در مراحل پیشرفته بیماری هستند
• امکان لاپاراسکوپی درآن ها وجود ندارد
• نیازی به حفظ باروری ندارند

پیشگیری

هیچ راهکار منحصر به فرد و موفقی در پیشگیری از آندومتروز دیده نشده است. در زنانی که در سنین پایین در ورزش های هوازی شرکت داشته اند آندومتریوز کمتر دیده می شود اما بررسی جمعیتی در مورد اثر محافظتی ورزش صورت نگرفته است. مشخص نیست که مصرف کنتراسپتیوهیا خوراکی سبب محافظات در برابر آندومتریوز شود

فیبروم های رحمی شایع ترین توده های رشد یافته لگنی می باشد که در ۷۰ درصد از خانم ها تا سنین ۴۵ سالگی رخ می دهد. با این حال، بسیاری از فیبروئیدها کوچک و بدون علامت هستند. حدود ۲۵ درصد از خانم های سفید پوست و ۵۰ درصد از خانم های سیاه پوست دچار فیبروئیدهای علامت دار می شوند. فیبروم در بین خانم هایی که شاخص توده بدنی بالایی دارند شایع تر است. عوامل بالقوه شامل زایمان و کشیدن سیگار است. در این نوشتار قصد داریم به مشکلات و بیماری های زنانه بپردازیم که جزء لاینفک زندگی هر زنی است و نگرانی هایی برایشان به وجود می آورد و حتی ممکن است در برخی از موارد زندگی شان را فلج کند و به یاس و ناامیدی بکشاند. وجود فیبروم رحم در دوران بارداری یکی از همان نگرانی ها است که هر زنی اگر از آن با خبر شود به این نگرانی و خیال پردازی های وحشتناک ادامه می دهد، ” چطور می شود و چه باید کرد؟” از رایج ترین سخنان بر سر زبان این افراد است. ناباروری هم یکی از همین مشکلات است خانم ها در مقاطع مختلف زندگی شان، با آن دست و پنجه نرم می کنند.

توده های خوش خیم رحم که از عضله رحم منشا می گیرند فیبروم رحم یا میوم نامیده می شوند. فیبروم های رحم در میان بانوان بسیار شایع هستند تقریبا ۸۰ درصد خانم ها به این بیماری دچار می شوند. همچنین فیبروم های رحم خطرناک نیستند و منجر به سرطان نمی شوند.

در بسیاری از بانوان در طول زندگی فیبروم رحم ایجاد می شود ولی اکثر آنها نمی دانند که فیبروم رحم دارند زیرا در اغلب مواقع بدون علامت می باشد. متخصص زنان ممکن است به طور تصادفی طی یک سونوگرافی یا آزمایش از لگن بیمار تشخیص دهد که فرد دارای فیبروم رحم می باشد

یکی از مشکلات خیلی شایع که خانم ها به آن خاطر به بهترین متخصص زنان مراجعه می کنند، وجود فیبروم های رحمی است. فیبروم، توده های غیر سرطانی هستند که در بافت ماهیچه ای رحم رشد می کنند. اندازه این فیبروم ها بسیار متغیر می باشند. فیروم های رحم شایع ترین تومورهای خوش خیم در خانم است اما می توان گفت تقریبا نصف این خانم هایی که به عارضه فیبروم دچار هستند، این فیبروم مشکلی برای آن ها ایجاد نمی کند و به صورت اتفاقی در حین معاینه و یا سونوگرافی تشخیص داده می شود. بنابراین در همه موارد برای فیبروم ها دارو و یا جراحی تجویز نمی شود. تنها باید در مدت زمان های تعیین شده از نظر سایز توسط متخصص زنان پیگیری گردد.

فیبروم رحم توده ای غیر طبیعی می باشد که در رحم رشد می کند  . برخی مواقع این توده ها بسیار بزرگ می شوند و موجب درد در قسمت شکم می شوند و نیز موجب می شود که دوران قاعدگی بسیار دردناک باشد . در موقعی که توده ها بسیار بزرگ نباشند درد و علائم خاصی ندارند . دلیل به وجود آمدن فیبروم رحم نامعلوم می باشد و بیشتر اوقات این توده ها سرطانی نیستند.

فیبروم رحم در زنان بسیار رایج می باشد و اصولا فاقد درد و علائم می باشد . اگر می خواهید روش درمان این بیماری را بدانید می توانید از صحبت های دکتر نصرت نقاب که دررابطه با این بیماری مقاله ای را تهیه کرده است بهره ببرید .

علائم فیبروم ها

بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم هیچ علائمی ندارند ولی گاهی ممکن است علائم زیر وجود داشته باشد:

• خونریزی قاعدگی شدید
• دوره های قاعدگی بیشتر از ۱ هفته طول بکشد
• احساس فشار یا درد در لگن
• تکرر ادرار
• مشکل در تخلیه شدن مثانه
• یبوست
• کمردرد یا پادرد

محل رشد فیبروم ها

بیشتر فیبروم های رحم در نواحی زیر ایجاد می شوند:

• ساب سروزال (شایع ترین)
• داخل حرفه رحم
• زیر مخاطی (کمتر شایع)

گاهی اوقات، فیبروئیدها در رباط های وسیع (داخل رگ)، لوله های فالوپ یا دهانه رحم ایجاد می شوند. اغلب فیبروئیدها متعدد هستند و هر کدام بر روی یک سلول ماهیچه ای صاف تکامل می یابند و منشاء آنها مونوکلونال است. از آنجا که آنها به استروژن پاسخ می دهند، فیبروم ها در طول دوران باروری بزرگ می شوند و بعد از یائسگی اندازه آنها کاهش می یابد.

انواع فیبروم رحم

فیبروم ها می توانند داخل یا روی رحم قرار گیرند

• فیبروم درونی : این نوع فیبروم رایج ترین شکل فیبروم رحم می باشد و در دیواره ماهیچه ای رحم ایجاد می شود . فیبروم درونی می تواند بزرگ شود و موجب کشیدگی و بزرگ شدن رحم شود .
• فیبروم ساب سروز : این نوع از فیبروم رحم همچنین در بیرون از آن شکل می گیرد و رشد کردن فیبروم موجب می شود یک سمت رحم بزرگ تر به نظر آید .
• فیبروم ساقه دار : زمانی که فیبروم ساب سروز قاعده ای باریک و دراز پیدا می کند به فیبروم ساقه دار تبدیل می شود .
• فیبروم ساب موکوزال : این نوع فیبروم همچنین در سطح میانی ماهیچه بیرون از رحم رشد می کند . این دسته از فیبروم ها خیلی کم پیش می آید که ایجاد شوند . اما در صورت ایجاد آن موجب دردهای عادت ماهانه و خونریزی بسیاری می شود و نیز مشکلاتی همچنین در بارداری فرد ایجاد می شوند .

فیبروم رحم چه افرادی را تهدید می کند

• زنان باردار
• افرادی که در رده سنی بیشتر از ۳۰ سال هستند
• کسانی که نژاد آمریکایی – آفریقایی دارند
• کسانی که اضافه وزن دارند

فیبروم رحم دارای چه علائمی می باشد

نشانه ای که فیبروم رحم در بدن به وجود می آورد تا اندازه زیادی به سایز و نحوه قرار گرفتن آن در بدن وابسته است . اگرچه فیبروم بسیار کوچک باشد یا فرد در دوران یائسگی به سر ببرد احتمالا وجود فیبروم رحم با هیچ نوع علائمی همراه نمی باشد .

علائم کلی فیبروم رحم

• خونریزی بسیار زیاد با وجود لخته های خون در فصل ها و یا زمان عادت ماهانه
• احساس درد در کمر یا ناراحتی در لگن
• افزایش درد در زمان قاعدگی
• احساس درد در زمان برقراری رابطه جنسی
• قاعدگی که به طول انجامد
• فشار در شکم
• ورم و بزرگ شدن شکم

در داخل تخمدان ها کیسه های کوچکی وجود دارد که فولیکول نامیده می شود. آنها تخمک ها را در حین رشد و بلوغ نگه می دارند. دختران معمولاً با حدود ۲ میلیون “تخمک” به دنیا می آیند که به این فولیکول ها تبدیل می شوند که تا پایان یائسگی ادامه می یابد.

اگر نارسایی اولیه تخمدان دارید، فولیکول‌ ها یا تمام می ‌شوند (پزشک شما ممکن است این کاهش را نامیده باشد) یا به درستی کار نمی ‌کند (که به آن اختلال عملکرد نیز می‌گویند). هنوز پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد.

اگر مادر یا خواهر شما به این عارضه مبتلا باشند احتمال اینکه شما نیز دچار این وضعیت شوید بسیار است. موارد دیگری که ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهد، عبارتند از:

• اختلالات خود ایمنی
• شیمی درمانی و پرتودرمانی
• اختلالات ژنتیکی و کروموزومی، از جمله سندرم X شکننده و سندرم ترنر
• عفونت های ویروسی

خانم هایی که مبتلا به تخمدان پلی کیستیک هستند داخل یک کیسه یا همان کیست، تخمکشان بزرگ می شود ولی آزاد نمی شود و در داخل تخمدان باقی می ماند و به این ترتیب در ماه های بعد هم تکرار می شود و به تدریج تخمدانی با سایز بزرگ تشکیل می شود زیرا پر از کیست های ریز ریز شده است یا ممکن است سایز تخمدان بزرگ هم نشود بلکه یک جدار بسیار ضخیمی از این کیست ها که به آن تخمدان صدفی می گوییم دور آن را گرفته است ولی در هر صورت تخمکی آزاد نمی شود. این افراد خانم های جوانی هستند که تخمک در تخمدان دارند ولی نابارور هستند و تخمک آزاد نمی شود. بنابراین می توان گفت تنبلی تخمدان یکی از علل ناباروری در زنان می باشد.

علائم تنبلی تخمدان

ممکن است ندانید که تخمدان های شما به طور طبیعی کار نمی کنند. برخی از زنان مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان هنوز پریود می شوند و حتی ممکن است باردار نیز شوند. اما بسیاری از کسانی که این بیماری را دارند برای باردار شدن مشکل دارند. معمولاً این چیزی است که باعث مراجعه به متخصص زنان می شود. شایع ترین علائم نارسایی زودرس تخمدان، پریود نشدن است. پریودها ممکن است برای چندین سال شروع شوند و دوباره متوقف شوند. علائم دیگر می تواند مانند علائم یائسگی به نظر برسد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• اضطراب، افسردگی یا نوسانات خلقی
• مشکلات تمرکز یا حافظه
• میل جنسی شما مثل قبل نیست
• اختلالات خواب
• خشکی واژن، که می تواند رابطه جنسی را ناراحت کننده کند.
• چاقی و افزایش وزن به دلیل عدم تعادل هورمون ها که در این صورت نسبت به رژیم و ورزش مقاوم هستند.
• رشد بیش از حد موهای زائد
• اختلالات تخمک گذاری یعنی سیکل های پریود نامنظم ( سیکل های زیر ۲۱ روز و بالای ۳۵ روز سیکل هایی هستند که در آنها تخمک گذاری صورت نمی گیرد)

تشخیص تنبلی تخمدان

اگر قاعدگی شما متوقف شده یا به ندرت رخ می دهد، پزشک آزمایش خون را برای بررسی سطح هورمون شما و رد بارداری، بیماری تیروئید و سایر بیماری ها انجام می دهد.

آزمایش‌ های خونی که انجام می‌ دهید، موارد زیر در خون اندازه گیری می شود:

• FSH  (هورمون محرک فولیکول). غده هیپوفیز شما این هورمون را می سازد که به تخمدان ها می گوید هر ماه یک تخمک آزاد کنند.
• استرادیول یک نوع استروژن است که توسط تخمدان ها ساخته می شود.
• نتایج این آزمایش‌ ها به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد چه اتفاقی ممکن است برای تخمدان ‌ها بیفتد.

اگر زیر ۴۰ سال سن دارید و یکی از موارد زیر را دارید، ممکن است پزشک نارسایی اولیه تخمدان را تشخیص دهد:

• سطوح بالای FSH (در محدوده یائسگی) در دو آزمایش مختلف که حداقل به فاصله ۱ ماه از هم انجام شده است.
• سطح پایین استرادیول، به این معنی که تخمدان های شما استروژن کافی تولید نمی کنند.
• بدون پریود یا پریودهای نامنظم (کمتر از هر ۳۵ روز) به مدت ۳ ماه متوالی

همچنین ممکن است پزشک انجام سونوگرافی ترانس واژینال را توصیه کند. این تست تصویربرداری تخمدان های شما را نشان می دهد. زنان مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان معمولا دارای تخمدان های کوچکتر با فولیکول های کمی هستند.

اگر این وضعیت را دارید، ممکن است آزمایش‌ های بیشتری برای بررسی علت انجام دهید.

تاثیر تنبلی تخمدان بر سلامتی

سطوح پایین استروژن می تواند بر توانایی یک زن برای باردار شدن تأثیر بگذارد. استروژن برای داشتن قلب و استخوان های سالم از جمله موارد دیگر ضروری است. اگر تخمدان‌ ها شما به اندازه کافی از این هورمون تولید نکنند، ممکن است به سایر بیماری ‌های سلامتی مانند:

• اضطراب و افسردگی
• بیماری چشم، از جمله خشکی چشم
• کلسترول بالا و بیماری قلبی
• کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار)
• پوکی استخوان

دچار شوید. با پزشک خود در مورد راه هایی برای کاهش خطرات خود صحبت کنید. یک سبک زندگی سالم و دارو ممکن است به پیشگیری از برخی از این شرایط کمک کند.

درمان تنبلی تخمدان

درمان تنبلی تخمدان در سه مرحله انجام می گیرد:

اگرچه برای این عارضه هیچ درمان قطعی وجود ندارد، اما درمان هایی وجود دارد که می تواند علائم و عوارض احتمالی مربوط به سطوح پایین استروژن را کاهش دهد.

درمان جایگزینی هورمونی (HRT) رایج ترین است. این درمان معمولاً ترکیبی از استروژن و پروژسترون است، اگرچه پزشک ممکن است اشکال دیگری از درمان را تجویز کند. می توانید آن را از به صورت خوراکی مصرف کنید، آن را روی پوست خود قرار دهید یا در واژن خود قرار دهید. شما و پزشکتان باید در مورد عوارض جانبی و خطرات احتمالی اگر این نوع درمان را مد نظر دارید صحبت کنید.

پزشکان معمولاً مکمل ‌های کلسیم و ویتامین D را برای جلوگیری از پوکی استخوان تجویز می‌کنند که ممکن است زمانی رخ دهد که سطح استروژن کاهش یابد. اگر ورزش نمی کنید، باید تناسب اندام را به یک عادت تبدیل کنید، زیرا ورزش های تحمل وزن می تواند به قوی نگه داشتن استخوان ها و سلامت قلب شما کمک کند. اگر قصد دارید باردار شوید اما متوجه شدید که نارسایی اولیه تخمدان دارید، ابتدا بابد با یک متخصص صحبت کنید تا بدانید چه اقداماتی قبل از بارداری نیاز است.

• رژیم غذایی: رژیم غذایی باید شامل میوه جات و سبزیجات به تعداد ۵ بار در روز باشد، نوشیدن آب فراوان، چربی اشباع شده اصلا نباید مصرف شود و چربی های مایع مجاز است که به میزان کم مصرف شود. مصرف کربوهیدرات ها را کنترل کنند و مصرف شیرینی و قند و کربوهیدرات های مرکب مانند برنج و نان به حداقل برسانند.
• ورزش: ورزش باید هوازی و ۴ مرتبه در روز انجام شود. میزان ورزش در هر بار ۲۰ تا ۳۰ دقیقه باشد مانند پیاده روی، رویدن، شنا و ایروبیک.
• درمان دارویی: درمان دارویی مهمترین درمان تنبلی تخمدان است که توسط متخصص زنان تجویز می شود. در راس درمان های دارویی مصرف قرص های LD یا قرص های جلوگیری از بارداری می باشد. مصرف قرص های LD جلوی تخمک گذاری را می گیرد و به طبع آن کیست هم تولید نمی شود و تخمدان در حالت سلامت باقی می ماند. در مرتبه دوم قرص های متفورمین قرار دارند که برای کنترل دیابت استفاده می شوند زیرا همانطور که بیان کردیم تنبلی تخمدان از نظر ژن با دیابت مرتبط است و ممکن است یکی از اقوام آنها مبتلا به دیابت بوده باشد. تجویز قرص ها حتما باید تحت نظر متخصص زنان مجرب و حاذق باشد چون موارد منع مصرف را هم شامل می شوند. فرد نباید سابقه لخته خون، سردرد میگرنی، بیماری کبدی، دیابت، فشار خون، زمینه ژنتیکی سکته مغزی در بستگان درجه یک و…داشته باشد. همچنین در صورتی که در اثر مصرف قرص ها چاق می شوید شاید نیاز باشد با تشخیص متخصص زنان، مصرف قرص را قطع نمایید.

آندومتریوز، که گاهی اوقات «اندو» نامیده می شود، یک مشکل شایع سلامتی در زنان است. نام آن از کلمه آندومتر گرفته شده است، بافتی که به طور معمول رحم یا رحم را می پوشاند. آندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در خارج از رحم شما و در سایر نواحی بدن شما که به آن تعلق ندارد رشد کند.

اندومتریوز در چه مناطقی رشد می کند؟

اغلب، اندومتریوز در موارد زیر مشاهده می شود:

• تخمدان ها
• لوله های فالوپ
• بافت هایی که رحم را در جای خود نگه می دارند.
• سطح بیرونی رحم

سایر نقاط نیز ممکن است رشد کند که این مناطق شامل واژن، دهانه رحم، فرج، روده، مثانه یا راست روده است. به ندرت، اندومتریوز در سایر قسمت های بدن مانند ریه ها، مغز و پوست ظاهر می شود.

علائم اندومتریوز چیست؟

علائم اندومتریوز می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد این شایع ترین علامت است. زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است انواع مختلفی از درد را داشته باشند. این شامل:
• دردهای قاعدگی بسیار دردناک. درد ممکن است با گذشت زمان بدتر شود.
• درد مزمن (طولانی مدت) در ناحیه کمر و لگن
• درد حین یا بعد از رابطه جنسی این معمولاً به عنوان یک درد “عمیق” توصیف می شود و با دردی که در ورودی واژن هنگام شروع دخول احساس می شود متفاوت است.
• درد روده
• حرکات دردناک روده یا درد هنگام ادرار کردن در دوره های قاعدگی. در موارد نادر، ممکن است خون در مدفوع یا ادرار خود نیز پیدا کنید.
• خونریزی یا لکه بینی بین دوره های قاعدگی. این می تواند ناشی از چیزی غیر از اندومتریوز باشد. اگر اغلب اتفاق می افتد، باید به پزشک مراجعه کنید.
• ناباروری یا عدم امکان باردار شدن. مشکلات معده (هضم). اینها شامل اسهال، یبوست، نفخ یا حالت تهوع، به ویژه در دوره های قاعدگی است.

اندومتریوز چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟

رشد اندومتریوز خوش خیم (غیر سرطانی) است. اما گاهی می توانند مشکلاتی ایجاد کنند. آندومتریوز زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم یا رحم شما در خارج از رحم یا جایی که به آن تعلق ندارد رشد کند. رشد آندومتریوز ممکن است به همان روشی که پوشش داخلی رحم هر ماه – در طول دوره قاعدگی – متورم شود و خونریزی کند. این می تواند باعث تورم و درد شود زیرا بافت در ناحیه ای رشد می کند و خونریزی می کند که نمی تواند به راحتی از بدن خارج شود. رشد آنها ممکن است به گسترش خود ادامه دهند و مشکلاتی را ایجاد کنند، مانند:

• انسداد: لوله های فالوپ زمانی که ضایعات تخمدان شما را می پوشانند یا رشد می کنند. خون گیر افتاده در تخمدان ها می تواند کیست ایجاد کند.
• التهاب (تورم): ایجاد بافت اسکار و چسبندگی (نوعی بافتی که می تواند اندام های را به هم بچسباند). این بافت اسکار ممکن است باعث درد لگن شود و باردار شدن را سخت کند.
• مشکلات در روده و مثانه

چه کسانی به اندومتریوز مبتلا می شوند؟

آندومتریوز می تواند در هر خانمی که دوره قاعدگی دارد اتفاق بیفتد، اما در زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله شایع تر است.

در صورت داشتن موارد زیر ممکن است احتمال ابتلا به اندومتریوز افزایش یابد:

• خانم هایی که وقت بچه دار نشدند.
• دوره های قاعدگی که بیش از هفت روز طول می کشد.
• سیکل های قاعدگی کوتاه (۲۷ روز یا کمتر)
• یکی از اعضای خانواده (مادر، خاله، خواهر) مبتلا به اندومتریوز
• یک مشکل سلامتی که جریان طبیعی خون قاعدگی را از بدن شما در طول قاعدگی مسدود می کند.

ارتباط کیست آندومتریوز با نازایی

کیست های آندومتریوز ممکن است باعث نازایی شوند ولی این بدین معنا نیست که هر فردی که کیست آندومتریوز دارد نمی تواند باردار شود ولی احتمال ناباروری در این افراد به دلیل وجود چسبندگی و کیست ها بیشتر است.
کیست آندومتریوز ممکن است اندازه های متفاوتی داشته باشند. اندازه آنها می تواند ۲ تا ۳ سانتی متر باشد و حتی بزرگتر تا ۱۰ سانتی متر. درون کیست آندومتریوز مایع شکلاتی رنگی جمع شده است که حالت کیستیک ایجاد می کند. به دلیل اینکه این کیست ها کمی چسبندگی هم به اطراف دارند معمولا دچار پیچ خوردگی نمی شوند یا کمتر پیچ می خورند ولی با همین وضعیت می توانند باعث اختلال در عملکرد لوله های رحمی یا انسداد آنها شوند همچنین می توانند باعث اختلال در تخمدان ها و سقط با احتمال بسیار پایین نیز شوند.

چه عاملی باعث آندومتریوز می شود؟

هیچ کس به طور قطع نمی داند که چه چیزی باعث این بیماری می شود. محققان در حال بررسی علل احتمالی هستند:

• مشکلات مربوط به جریان قاعدگی محتمل ترین علت آندومتریوز است. بخشی از بافتی که در طول دوره ریخته می شود، از طریق لوله فالوپ به نواحی دیگر بدن مانند لگن جریان می یابد.
• عوامل ژنتیکی از آنجایی که آندومتریوز در خانواده ها دیده می شود، ممکن است در ژن ها به ارث برسد.
• مشکلات سیستم ایمنی. یک سیستم ایمنی معیوب ممکن است نتواند بافت آندومتر را که خارج از رحم رشد می کند پیدا کند و از بین ببرد. اختلالات سیستم ایمنی و برخی سرطان ها در زنان مبتلا به اندومتریوز شایع تر است.
• هورمون ها به نظر می رسد هورمون استروژن باعث ایجاد آندومتریوز می شود. تحقیقات به دنبال این هستند که آیا اندومتریوز مشکلی در سیستم هورمونی بدن است یا خیر.
• عمل جراحی. در طی یک عمل جراحی در ناحیه شکم، مانند سزارین (سزارین) یا هیسترکتومی، بافت آندومتر ممکن است به اشتباه برداشته و جابجا شود. به عنوان مثال، بافت آندومتر در اسکارهای شکمی یافت شده است.

۱- آندومتریوز به دلیل پس زدن خون قاعدگی در لگن رخ می دهد و یکی از عواملی که فرد را مستعد می کند، خونریزی هایی است که بسیار حجیم و طولانی هستند و به طبع آن احتمال آندومتریوز نیز افزایش می یابد.
۲- گاهی اوقات به خصوص در خانم هایی که در سال های اولیه قاعدگی هستند، انسدادهایی در مسیر مجرای تناسلی وجود دارد که باعث می شود خون در واژن، رحم و لوله ها جمع شده و پس از آن توسط لوله ها پس زده شود و در لگن ریخته شود که موجب تشکیل کیست آندومتریوز در آن ناحیه می شود. رحم و واژن جمع می شود.
۳- یکی از شایع ترین علل آندومتریوز وجود اشکالات در پرده بکارت می باشد یعنی در پرده بکارت منافذ خروجی وجود ندارد که مادرزادی می باشد که مهمترین علامت آن این است که فرد هر ماه دردهای شدید قائدگی را دارد ولی هیچ خونی از آن خارج نمی شود. علائم این مشکل هم دردهای عادت ماهانه و عدم خروج خون می باشد. درمان این مشکل بسیار راحت است و با یک جراحی کوچک می توان منافذ خروج خون را بر روی پرده بکارت ایجاد نمود.

نتیجه گیری

کیست آندومتریوز یکی از بیماری های زنان می باشد که نیاز است برای درمان آن به بهترین متخصص زنان مراجعه نمایید. همچنین گاهی کیست آندومتریوز یکی از علل ناباروری در زنان می باشد.

مشکلات ناباروری در زنان

با وجود اینکه امروزه به دلایل مختلف مشکلات ناباروری در زنان و مردان رو به افزایش است اما خوشبختانه علم پزشکی نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در حل مشکلات ناباروری زوجین کرده است. طبق آخرین آمار حدودا ۱۰ تا ۱۸ درصد زوجین در باردار شدن یا داشتن زایمان موفقیت‌آمیز مشکل دارند. علت ناباروری معمولا ناشی از ترکیبی از مشکلات باروری در زن و مرد یا یک مورد ناشناخته است.

در مقایسه با مردان، تشخیص علل ناباروری در زنان دشوارتر است و اکثر روش‌های درمانی موجود به علت ناباروری بستگی دارند. این نوید را به شما می‌دهیم که معمولا پس از دو سال تلاش برای باردار شدن، حدود ۹۵ درصد زوجین با موفقیت باردار می‌شوند. البته به شرط اینکه هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص زنان؛ زایمان و نازایی یا مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند زیرا اصولا قدرت باروری زوجین با افزایش سن کاهش می‌یابد. برای کسب آگاهی بیشتر در زمینه مشکلات باروری در زنان و مردان با ما همراه باشید. می توانید با متخصص زنان و زایمان گفت و گو کنید .

علائم مشکلات ناباروری در زنان چیست؟

طبق تعریف ناباروری، علامت اصلی مشکلات باروری در زنان عدم توانایی در بارداری پس از یک سال مقاربت مکرر است. اصولا یک چرخه قاعدگی بیش‌ازحد طولانی (۳۵ روز یا بیشتر)، خیلی کوتاه (کمتر از ۲۱ روز)، نامنظم یا متوقف شده می‌تواند منجر به عدم تخمک‌گذاری در زن شود، درحالی‌که ممکن است علائم و نشانه‌های ظاهری دیگری وجود نداشته باشد. عدم تخمک‌گذاری به معنای عدم باروری است و هر چیزی که مانع آن شود می‌تواند به‌عنوان یکی از مشکلات باروری در زنان محسوب شود. سایر مشکلات باروری در زنان ناشی از مشکلات ساختاری رحم، دهانه رحم و لوله فالوپ (لوله رحمی) است.

از علائم مشکلات رحمی می‌توان به:

• خونریزی طولانی و احساس درد بیش‌ازحد در دوران قاعدگی
•  احساس درد هنگام نزدیکی
• درد شدید در ناحیه کمر و لگن
• حالت تهوع شدید
• رشد موهای زائد به ویژه در ناحیه چانه و گونه
• قاعدگی‌های نامنظم
•  تب
• و ترشحات نامناسب (نشانه وجود عفونت رحم)
• احساس سرگیجه و عدم تعادل اشاره کرد.

معمولا مشکلات مربوط به لوله فالوپ علائم و نشانه‌های ظاهری ندارند و ممکن است فقط بعد از تصمیم برای بارداری با بروز بارداری خارج از رحم متوجه آن‎ها شوید.

در مقابل از علائم باروری در زنان می‌توان به داشتن چرخه‌های قاعدگی منظم ۲۸ روزه، تخمک‌گذاری منظم که معمولا ۷ روز بعد از پایان قاعدگی با خروج ترشحات غلیظ از واژن و افزایش دمای بدن نمود پیدا می‌کند، باروری بعد از ۳ تا ۴ ماه مقاربت مکرر به‌خصوص در زمان تخمک‌گذاری، نبود هیچ‌گونه عامل ناباروری مثل کیست تخمدان یا فیبروم رحم طی چکاب‌های منظم، اشاره کرد.

چندین دلیل باردار نشدن بعضی زنان

وجود هر یک از این عوامل زیر برای باردار شدن شما به‌عنوان یک خانم ضروری است:

• شما باید تخمک‌گذاری کنید. برای باردار شدن، تخمدان شما باید تخمک تولید و آزاد کند که این روند به تخمک‌گذاری معروف است. پزشک می‌تواند به شما در ارزیابی کیفیت چرخه قاعدگی و تأیید تخمک‌گذاری کمک کند.
• به اسپرم‌های همسرتان نیاز دارد. برای بیشتر زوجین، احتمال وجود مشکلی در این زمینه خیلی کم است مگر اینکه همسرتان سابقه بیماری یا جراحی داشته باشد. پزشک شما می‌تواند چند آزمایش ساده برای ارزیابی سلامت اسپرم همسرتان انجام دهد.
• شما باید رابطه‌های منظم داشته باشید. شما باید در زمان تصمیم‌گیری برای باروری، رابطه‌های جنسی منظم به ویژه در بازه زمانی تخمک‌گذاری داشته باشید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که چه زمانی بارورتر هستید.
• شما باید لوله‌های فالوپ باز و رحم طبیعی داشته باشید. اصولا تخمک و اسپرم در لوله‌های رحمی به هم می‌رسند و جنین به یک رحم سالم نیاز دارد که در آن رشد کند.

علاوه‌بر نکات ذکر شده، برای وقوع بارداری هر یک از مراحل فرآیند تولید مثل باید به درستی طی شوند. مراحل این فرآیند عبارتند از:

• یکی از دو تخمدان یک عدد تخمک بالغ آزاد می‌کند.
• تخمک توسط لوله فالوپ جذب می‌شود.
• اسپرم از طریق دهانه رحم به سوی رحم و سپس درون لوله رحمی شنا می‌کند تا به تخمک برای لقاح برسد.
• تخمک بارور شده از لوله رحمی به سمت رحم حرکت می‌کند.
• تخمک بارور شده در دیواره رحم کاشته می‌شود و رشد می‌کند تا تبدیل به جنین شود.

هر عاملی که بتواند در هر مرحله از این روند اختلال ایجاد کند به‌عنوان علت مشکلات باروری در زنان محسوب می‌شود. اصولا مشکلات باروری در زنان توسط یک یا چند عامل زیر ایجاد می‌شوند:

اختلالات تخمک‌گذاری

اختلالات تخمک‌گذاری به این معنی است که شما به ندرت تخمک‌گذاری می‌کنید یا اصلاً تخمک‌گذاری نمی‌کنید. طبق آمار تقریبا از هر ۴ خانم نابارور ۱ نفر دچار این مشکل است. مشکلات عدم تنظیم هورمون‌های تولید مثل توسط هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز یا مشکلات تخمدان می‌توانند باعث اختلالات تخمک‌گذاری شوند که جزئیات آن‎ها عبارت است از:

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS). این سندرم شایع‌ترین علت ناباروری در زنان است و باعث عدم تعادل هورمون‎‌ها می‌شود که بر تخمک‌گذاری تأثیر می‌گذارد. معمولا با علائم مقاومت بدن به انسولین و چاقی، رشد غیر طبیعی مو در صورت یا بدن و آکنه همراه است.
• اختلال عملکرد هیپوتالاموس. هر ماه دو هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز یعنی هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH)، مسئول تحریک تخمک‌گذاری هستند. استرس جسمی یا عاطفی بیش‌ازحد، وزن بسیار زیاد یا بسیار کم یا افزایش یا کاهش قابل توجه وزن می‌تواند تولید این هورمون‌ها را مختل کرده و بر تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد. قاعدگی‌های نامنظم شایع‌ترین علائم این اختلال هستند.
• نارسایی زودرس تخمدان. این اختلال که به آن نارسایی اولیه تخمدان نیز گفته می‌شود، معمولاً به دلیل پاسخ خود ایمنی بدن یا از بین رفتن زودرس تخمک‌ها در تخمدان (احتمالاً به دلایل ژنتیک یا شیمی‌درمانی) رخ می‌دهد. بنابراین تخمدان دیگر تخمک تولید نمی‌کند و تولید استروژن را در زنان زیر ۴۰ سال کاهش می‌دهد.
• پرولاکتین زیاد. غده هیپوفیز ممکن است باعث تولید بیش‌ازحد هورمون پرولاکتین (هایپرپرولاکتینمی) شود که تولید استروژن را کاهش می‌دهد و باعث ناباروری می‌شود. این مسئله معمولاً به مشکل غده هیپوفیز مربوط می‌شود، اما می‌تواند ناشی از داروهایی باشد که برای بیماری دیگری مصرف می‌کنید.

آسیب به لوله‌های رحمی (نازایی لوله‌ای)

در این نوع از مشکلات باروری در زنان، لوله‌های رحمی آسیب‌‌دیده یا مسدودشده نمی‌توانند اسپرم را به تخمک برسانند یا مانع از عبور تخمک بارور شده به رحم می‌شوند. دلایل آسیب یا انسداد لوله فالوپ می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بیماری التهابی لگن، عفونت رحم و لوله‌های رحمی به علت کلامیدیا، سوزاک یا سایر عفونت‌های مقاربتی
• داشتن جراحی قبلی در شکم یا لگن از جمله جراحی برای حاملگی خارج رحمی که در آن تخمک بارور شده به جای رحم در لوله رحمی کاشته می‌شود.
• سل لگنی به‌عنوان یکی از دلایل عمده نازایی لوله‌ای در سراسر جهان است.

آندومتریوز

آندومتریوز هنگامی اتفاق می‍افتد که بافت دیواره رحم ضخیم شود. این رشد اضافی بافت و از بین بردن آن از طریق جراحی می‌تواند باعث ایجاد زخم شود که ممکن است لوله‌های رحمی را مسدود کرده و تخمک و اسپرم را از هم دور کند. آندومتریوز همچنین می‌تواند بر پوشش داخلی رحم تأثیر بگذارد و باعث اختلال در کاشت تخمک بارور شده شود.

عوامل مربوط به رحم یا دهانه رحم

چندین عامل مربوط به رحم یا دهانه رحم می‌توانند با تداخل در کاشت تخمک بارور شده یا افزایش احتمال سقط جنین، روی باروری تأثیر بگذارد که عبارتند از:

• پولیپ یا تومورهای خوش‌خیم (فیبروم یا میوم) که امروزه بسیار شایع شده‌اند. بعضی از آن‌ها می‌توانند لوله‌های رحمی را مسدود کنند یا در کاشت تخمک بارور شده اختلال ایجاد کنند و این امر بر باروری تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، بسیاری از خانم‌هایی که فیبروم یا پولیپ دارند می‌توانند با یک درمان به‌موقع و مناسب باردار شوند.
• اسکار آندومتریوز یا التهاب درون رحم که می‌تواند روند کاشت را مختل کند.
• ناهنجاری‌های رحم از بدو تولد مانند شکل غیر طبیعی رحم که می‌تواند باعث عدم بارداری برای همیشه شود.
• تنگی دهانه رحم، باریک شدن دهانه رحم که می‌تواند در اثر ناهنجاری ارثی یا آسیب به دهانه رحم ایجاد شود.
• گاهی‌اوقات دهانه رحم نمی‌تواند بهترین نوع مخاط یا مخاط کافی تولید کند تا اسپرم از طریق دهانه رحم به رحم منتقل شود.

ناباروری بدون دلیل

گاهی‌اوقات با وجود انجام آزمایشات مختلف، هرگز علت ناباروری یافت نمی‌شود. ترکیبی از چندین عامل جزئی در هر دو شریک زندگی می‌تواند باعث مشکلات باروری غیرقابل توجیه شود. شما هرگز نباید ناامید شوید چراکه این مشکل ممکن است با گذشت زمان اصلاح شود و در هر صورت نباید درمان ناباروری را به تأخیر انداخت.

انواع مشکلات باروری در زنان

در بالا به انواع مشکلات باروری در زنان مانند:

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• نارسایی زودرس تخمدان
• افزایش هورمون پرولاکتین
• بیماری التهابی لگن
• آندومتریوز
• فیبروم رحم و غیره اشاره کردیم.

خوشبختانه ۹۰% این مشکلات امروزه قابل درمان هستند و پس از گذشت مدت کوتاهی شما قادر به اقدام دوباره برای باروری هستید. البته قابل ذکر است که فاکتورهایی مانند:

• افزایش سن
• سیگار کشیدن و مصرف الکل
• افزایش وزن
• و داشتن بیماری‌های مقاربتی

خطر ناباروری را در شما افزایش می‌دهند. پس سعی کنید آن‎ها را کنترل کنید.

طبق تحقیقاتی که بر روی تاثیر سن در قدرت باروری زنان صورت گرفته، از سن ۳۰ سالگی، قدرت باروری (توانایی باردار شدن) شروع به کاهش می کند. این روند کاهشی با رسیدن به اواسط دهه ۳۰ سریع‌‌تر می‌شود. در سن ۴۵ سالگی، قدرت باروری آنقدر کاهش می‌یابد که بارداری طبیعی برای اکثر خانم‌ها بعید است. با افزایش سن، هم تعداد و هم کیفیت تخمک‌ها پایین می‌آید به همین خاطر قدرت باروری زنان نیز کاهش می‌یابد.

از زمان بلوغ تا زمان یائسگی، هر ماه یک تخمک از تخمدان به رحم شما فرستاده می شود. هنگامی که تخمک در رحم با اسپرم به هم برخورد می‌کنند، لقاح صورت گرفته و بارداری شکل می‌گیرد. اگرچه ممکن است اینگونه به نظر برسد بدن شما هر ماه تخمک جدیدی درست می کند، اما اینطور نیست. در حقیقت یک دختر با میلیون‌ها تخمک نابالغ متولد می‌شود و این تخمک‌ها در تخمدان‌ها ذخیره می‌شوند و هر ماه یکی از آن‌ها رشد کرده و سپس آزاد می‌شود. با افزایش سن، کیفیت تخمک آزاد شده به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به همین دلیل بر روی قدرت باروری تاثیر می‌گذارد.

به گفته پزشکان در مورد بهترین زمان حاملگی در زنان، بیشتر زنان تا قبل از ۳۵ سالگی قادرند طبیعی باردار شوند و نوزادی سالم به دنیا بیاورند، اگرچه ممکن است اقدام برای بارداری بارها و بارها ناموفق باشد، اما اگر بیش از یک سال از اقدام شما برای بارداری می‌گذرد و قرص ضد بارداری استفاده نکرده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا در صدد رفع مشکل برآید.

مشکلات بارداری در سن بالا

صرف نظر از تاثیر سن در قدرت باروری زنان، بارداری در سنین بالا می‌تواند مشکلات خاص خود را داشته باشد. جالب است بدانید که بارداری در سنی بالای ۳۵ سال در دسته بارداری‌های در معرض خطر قرار می‌گیرد.

زنانی که در اواخر دهه ۳۰ یا ۴۰ باردار می‌شوند، بیشتر در معرض خطر عوارض ناشی از بارداری در سنین بالا قرار می‌گیرند. برخی از این مشکلات ممکن است بر سلامت زن و برخی دیگر می‌توانند بر سلامت جنین تأثیر بگذارند. مشکلاتی نظیر سقط جنین، نوزاد مبتلا به سندرم داون، مرده زایی و … مشکلاتی هستند که امکان رخ دادن آن در سنین بالاتر بسیار بیشتر است. بنابراین، لازم است در مورد بهترین زمان برای بارداری مجدد بعد از سقط جنین نیز اطلاعات کسب کنید.

دلایل مؤثر در کاهش قدرت باروری

درصد بسیار بالایی از خانم‌ها که مشکلات ناباروری را تجربه می‌کنند، دارای اختلالات مربوط به تخمک گذاری هستند. حال بیایید ببینیم که سن چه تاثیری بر روی تخمک گذاری دارد و دلایل موثر در کاهش قدرت بارداری را برشماریم:

1. همانطور که در قسمت بالا هم ذکر کردیم، با افزایش سن هم از تعداد و هم از کیفیت تخمک‌ها کاسته می‌شود و این خود دلیلی محکم برای مشکلات ناباروری محسوب می‌شود. در این شرایط از روشهای دارویی و مصرف انواع معجون برای تقویت تخمدان استفاده میکنند.
2. با افزایش سن یک خانم، احتمال انسداد لوله‌های رحم یا فالوپ در او بیشتر می‌شود.
3. تعداد بسیار زیادی از زنان، پیش از رسیدن به ۴۰ سالگی یائسه می‌شوند و یائسگی یعنی توقف چرخه تخمک گذاری و در نهایت ناباروری.
4. با افزایش سن، سیکل قاعدگی شما تغییر خواهد کرد و هر چه به یائسگی نزدیک‌تر شوید، تخمگ گذاری و قاعدگی شما نامنظم‌تر خواهد شد، این یکی دیگر از مواردی است که تاثیر سن در قدرت باروری زنان را اثبات می‌کند.
5. با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری‌هایی نظیر فیبروم رحم، آندومتریوز و … شیوع بیشتری دارند و می توانند بر باروری زنان نیز تأثیر بگذارند.

و اما سخن پایانی…

همه ما کسانی را می‌ شناسیم که در اواخر دهه ۳۰ یا اوایل دهه ۴۰ باردار شده باشد و یک نوزاد سالم به دنیا آورده باشد. اما در این بین از همه کسانی که در سنین بالا برای بچه‌دار شدن تلاش می‌کنند، بسیاری از آن‌ها صاحب فرزند نشده اند. حال که با تاثیر سن در قدرت باروری زنان بیشتر آشنا شدید، بهتر است اگر تمایل به بچه‌دار شدن دارید، به گونه‌ای برنامه ریزی کنید که در سن مناسب اقدام کنید تا بتوانید یک بارداری راحت و سالم را تجربه کنید و مشکلات ناشی از افزایش سن را به حداقل برسانید.

مواجهه‌ی روزانه با مقادیر بالای آلودگی هوا در کاهش قدرت باروری موثر است.به نظر می‌رسد آلودگی هوا و باروری زنان، با هم ارتباط دارند. با این که ظاهرا سن زن مهم‌ترین فاکتور دخیل در باروری محسوب می‌شود، مواجهه‌ی روزانه با مقادیر بالای آلودگی هوا نیز در کاهش قدرت باروری موثر است.
این یافته ها بر مبنای اندازه‌گیری هورمون‌های ۱۳۱۸ زن در madona ایتالیا هستند. تمرکز این مطالعه بر روی هورمون مولرین یا AMH بود. این هورمون توسط سلول‌های تخمدان‌ها آزاد شده و تصور می‌شود تعداد تخمک‌های زیست‌پذیر زنان تحت عنوان رزرو تخمدانی را تعیین می‌کند.
طی مطالعه میزان اندازه‌گیری شده‌ی هورمون‌ها با میزان مواجهه‌ی هر فرد با آلودگی هوا بر اساس اطلاعات روزانه همچون علت خاص آلودگی و گاز نیتروژن دی‌اکسید که حاصل از سوختن سوخت‌هاست، مقایسه گردید.
طبق یافته‌ها، قابل‌ توجه‌ترین فاکتور موثر بر سطح AML سن زن بود. طوری که با گذر از ۲۵ سالگی، میزان هورمون کاهش می‌یافت. با این حال، سطح AML با میزان آلودگی هوا نیز ارتباط معکوس داشت.
محقق Antonio La Marca از دانشگاه Madona در ایتالیا که یافته‌های این مطالعه را در نشست سالانه‌ی مجمع باروری انسان و جنین شناسی در وین ارائه داد، بیان نمود:
طبق مطالعه‌ی ما، زندگی کردن در مناطق با میزان بالای آلوده‌کننده‌های هوا، خطر کاهش شدید رزرو تخمدانی را افزایش می‌دهد.
به گفته‌ی Richard Anderson از دانشگاه ادینبورگ، در این مطالعه میزان مواجهه‌ی تک به تک زنان با آلودگی را بررسی نشده است‌:
با این که این یافته در کوتاه مدت مشکلی برای باروری زنان ایجاد می‌کند، احتمالاً نشان می‌دهد زنانی که با سطح بالای آلودگی مواجهه داشته باشند، احتمالاً شانس کمتری برای بچه‌دار شدن و حتی یائسگی زودتر از موعد خواهند داشت. اگرچه این نوع مطالعه نمی‌تواند به طور واضح علت و معلول را نشان دهد و شاید فاکتور دیگری در سبک زندگی یا محیط، فاکتور کلیدی در این زمینه باشد.

برای تصمیم قطع یا ادامه‌ی مصرف انوع خاصی از دارو، لازم است ابتدا در مورد مزایا و معایب آن با پزشک مشورت کنید. پیش از آن‌که مصرف دارویی را قطع کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

هیچ پاسخ مطمئنی برای این پرسش وجود ندارد؛ بنابراین عاقلانه است تا جای ممکن از مصرف آن‌ها دوری کنید. حتی برخی از داروهای گیاهی نیز برای زنان باردار و شیرده مناسب نیست. در هر صورت تا کنون هیچ بررسی جامعی برای اثبات فواید داروهای گیاهی انجام نشده است؛ بنابراین پیش از استفاده از آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

آیا تزریق واکسن در دوران بارداری ایمن است؟
واکسن‌ها از بدن در مقابل بیماری‌های خطرناک محافظت می‌کنند. دریافت برخی از واکسن‌ها در دوران بارداری مناسب نیست و به طور کلی با توجه به وضعیت خود فرد، دریافت و عدم دریافت برخی انواع دیگر از واکسن‌ها مشخص می‌شود. زدن واکسن هپاتیت B برای زنانی که بیش‌تر در معرض خطر ابتلا هستند، توصیه شده و واکسن غیرفعال آنفولانزا برای زنانی که در فصول شیوع آنفولانزا باردار می‌شوند، تجویز می‌شود. در صورتی که فرد تا کنون با واکسن سرخچه ایمن نشده باشد، تا تولد نوزاد، واکسن سرخچه برای او تجویز نخواهد شد.

به طور کلی از مصرف داروهای زیر بپرهیزید:

🔸آسپرین
🔸ایبوپروفن
🔸ایزوترتینوئین
🔸تالیدوماید
داروهای زیر را پس از مشورت با پزشک مجاز به مصرف خواهید بود:

🔹برخی داروهای ضد افسردگی
🔹لیتیوم برای اختلال دو قطبی
🔹فنیتوئین برای تشنج
🔹داروهای شیمی‌درمانی سرطان
🔹فلوکونازول برای عفونت‌های قارچی
🔹آلبوترول برای آسم